De Big 5' zijn de sterren van de Afrikaanse natuurparken: olifanten, leeuwen, buffels, luipaarden en neushoorns trekken elk jaar honderdduizenden toeristen. Grote zoogdieren zijn geleidelijk van het Europese continent verdwenen als gevolg van de jacht en de bevolkingsgroei. Maar in de immense nationale parken in Kenia, Tanzania en Rwanda kan je ze nog altijd spotten. En zowat iedereen die de kans kreeg dat te doen, is unaniem: het is een uniek spektakel!
Maar moet je echt zo ver reizen om te genieten van wildlife? In coronatijden kan je het maar beter dichter bij huis zoeken. En ook in het kader van de strijd tegen de klimaatopwarming is dit soort reizen niet meer zo evident. Maar geen nood, want Europa heeft heel wat te bieden. Zelfs het sterk verstedelijkte België heeft prachtige spektakels in petto. «Niets houdt je tegen om vlakbij huis op safari te gaan», zegt verrekijkerfabrikant Swarovski Optik.
Bij het begin van de herfst kan je herten bronstig horen loeien, of met wat geluk zie je enkele van deze woudmeesters de geweien kruisen. De laatste jaren duiken in sommige rivieren weer bevers op, druk in de weer met het bouwen van hun burchten en dammen. Maar de koning van het Belgische wildlife, die iedereen wil spotten, is de wolf. Hij is al enkele jaren weer sporadisch te zien in ons land en lijkt zich nu voorgoed te settelen. Ook de lynx is na honderden jaren terug van weggeweest. Afgelopen zomer werd een exemplaar gefotografeerd in de Semoisvallei. En dan is er nog de wilde kat, ook al wordt deze soort bedreigd door de versnippering van de bosgebieden. Even indrukwekkend zijn de zeehonden die steeds vaker komen uitrusten op de stranden van de Noordzee.
Welke voorzorgsmaatregelen?
De terugkeer van wilde dieren in België is goed nieuws, maar ook een erg kwetsbaar fenomeen, zeggen specialisten. De organisatie Natuurpunt raadt aan zoveel mogelijk op de paden te blijven, om «te voorkomen dat het hol van een spitsmuis of het ontbijt van een hert wordt verpletterd». Natuurlijk moet je wegblijven uit verboden zones, zoals bepaalde duinen of gebieden van de Hoge Venen. Ze zijn er juist om de mensenschuwe dieren rust te geven. Tot slot is het van essentieel belang de wilde dieren niet te voederen, want dan riskeren ze afhankelijk te worden van de mens en niet meer zonder hulp te kunnen overleven.
Om maar te zeggen dat wilde dieren spotten geen sinecure is. Je moet afstand houden en desnoods investeren in een goede verrekijker. Je moet ook op het juiste moment op de juiste plaats zijn. De gemakkelijkste manier is met een gids, die je in optimale omstandigheden naar de beste plekjes kan brengen. Verenigingen zoals Natagora of bezoekerscentra zoals dat van het Zwin bieden rondleidingen aan die je kansen vergroten om iets te zien, zonder de dieren lastig te vallen.
De Europese Big 5'
Om de vijf grootste zoogdieren van Europa te observeren, moet je vooral geluk hebben en uren buiten doorbrengen. Spot je iets, wordt je geduld wel dubbel en dik beloond!
1. De wolf
Goed nieuws, want je kan de wolf gewoon in België zien. Ons land wordt stilaan de ontmoetingsplaats tussen roedels uit Oost-Europa (Polen, Duitsland) en Zuid-Europa (Italië, Frankrijk). Ze hebben hier een geschikt plekje gevonden in de Ardennen, maar ook in Limburg.
2. De lynx
Ook de lynx is na jarenlang wachten opnieuw in ons land gespot. Natuurkenners waren al langer in blijde verwachting, want hij was al opgedoken in de Franse Vogezen en de Duitse Eifel.
3. De bizon
De soort werd lang met uitsterven bedreigd, maar herstelt zich nu stilaan doordat bizons die in gevangenschap zijn opgegroeid, worden vrijgelaten. Ze komen in het wild voor in Polen, Litouwen en Roemenië.
4. De veelvraat
Hiervoor moet je naar Noord-Europa trekken (Scandinavië, Estland). De naam verwijst naar zijn beruchte vraatzucht. Hij wordt niet voor niets het meest woeste dier van het Canadese Hoge Noorden genoemd. De veelvraat staat bekend als erg slim, omdat hij een kei is in zich verstoppen voor roofdieren of wandelaars.
5. De beer
Lang geleden heerste hij over de wouden van Oost-Europa. Vandaag is zijn leefgebied sterk gekrompen. Beren komen tegenwoordig nog voor in Roemenië, in bergachtige gebieden in Slovenië en op de grens tussen Frankrijk en Spanje.