Quasi elke voetbalsupporter is ervan overtuigd dat de scheidsrechter zijn ploeg steevast benadeelt. "Wel, dat wilden wij in onze masterproef eens aan een grondig onderzoek onderwerpen", stellen Bie Busschaert en Julie De Doncker. Op basis van wedstrijdverslagen van Sporza onderzochten ze scheidsrechterlijke beslissingen uit alle Jupiler Pro League-wedstrijden van de seizoenen 2010-2011 tot en met 2014-2015. Dat leverde een aantal interessante vaststellingen op.
Thuisvoordeel
Thuisploegen zien meer situaties in hun voordeel uitdraaien. Zo krijgen ze duidelijk minder kaarten en meer strafschoppen dan uitploegen. Dat betekent niet noodzakelijk dat scheidsrechters partijdige thuisfluiters zijn. Door de grotere aanvalsdrang van thuisploegen kan het zijn dat uitploegen meer moeten verdedigen en dus meer overtredingen maken.
Te weinig kaartenen strafschoppen
Arbiters zullen vaker geen kaart geven dat dat ze dat onterecht wel doen. Hetzelfde bij strafschoppen: er worden meer penalty's ten onrechte niet gefloten dan dat er onterecht worden toegekend. Volgens de onderzoekers zijn scheidsrechters bij twijfel eerder geneigd om niet in te grijpen, in dit geval dus: geen kaart te trekken of geen strafschop toe te kennen.
Meer foute beslissingenbij grote ploegen
Scheidsrechters nemen de meeste foute beslissingen in wedstrijden waaraan een grote ploeg, zoals Anderlecht, Club Brugge of Standard, deelneemt. Dat heeft allicht te maken met het feit dat arbiters meer druk ondervinden in deze wedstrijden, stellen Busschaert en De Doncker. Toch is het niet zo dat topploegen systematisch bevoordeeld worden door scheidsrechters. Foute beslissingen kunnen zowel in hun voordeel als in hun nadeel uitdraaien.
Zo blijkt dat Standard de ploeg is die de meeste foute beslissingen in haar voordeel kreeg, terwijl Club Brugge veruit het meest werd benadeeld bij foutieve beslissingen. Busschaert en De Doncker beklemtonen wel dat er geen enkele scheidsrechter systematisch in het nadeel van Club Brugge fluit. De foute beslissingen in het nadeel van blauw-zwart werden genomen door verschillende scheidsrechters en niet door enkele individuen.
Fouten in balans?
Vaak wordt gesteld dat de foute beslissingen elkaar opheffen. Dat een ploeg aan het eind van het seizoen met andere woorden even vaak voor- als nadeel haalt uit scheidsrechterlijke fouten. Daar zijn Busschaert en De Doncker het niet volledig mee eens.
"Ons onderzoek baseerde zich enkel op wedstrijdverslagen, die reeds een interpretatie van de feiten bevatten en waarin ook niet alle beslissingen van de refs aan bod komen. Maar op basis van onze data stelden we wel vast er duidelijke verschillen zijn tussen ploegen wat betreft scheidsrechterlijke fouten in hun voor- of nadeel."
De onderzoekers zien dan ook heil in het gebruik van videobeelden. Videotechnologie kan scheidsrechters helpen in hun moeilijke opdracht om een wedstrijd tot een goed einde te brengen, al zijn beelden uiteraard niet zaligmakend. Veel fases blijven voor interpretatie vatbaar.
Bie Busschaert en Julie De Doncker dingen mee naar de Vlaamse Scriptieprijs 2016.
Foto Belga