Alle hens aan dek in de Belgische ziekenhuizen, waar ons zorgpersoneel hun uiterste best doet om de 6.823 Covid-19-patiënten zo goed mogelijk te verzorgen. Eerst het goede nieuws: van de patiënten die in het ziekenhuis belanden, komen er wel minder op intensieve zorgen terecht. Echter, wie wel op intensieve zorgen ligt, heeft nog steeds 33% kans om te sterven.
Ook de duur van de gemiddelde ziekenhuisopname is in de tweede golf naar omlaag gegaan. De gemiddelde coronapatiënt van de tweede golf lijkt wel nog steeds op die uit de eerste golf: oud, mannelijk en obese.
Leeftijd en geslacht
"In de eerste golf was de gemiddelde leeftijd 71 jaar, nu zitten we opnieuw rond de 70 jaar", zegt viroloog Steven Van Gucht van Sciensano aan HLN. Ook Philippe Devos, diensthoofd intensieve zorg van CHC, een ziekenhuis in de zwaar getroffen provincie Luik, ziet in tegenstelling tot twee weken geleden steeds meer oudere patiënten toestromen.
We wisten al dat het virus discrimineert op geslacht, en ook dat is niet veranderd in de tweede golf. Mannen geraken niet vaker besmet, maar worden wel ernstiger ziek. Er werd al ontdekt dat mannen hoger concentraties van het enzym ACE2, dat het coronavirus helpt bij de infectie van cellen, in hun bloed hebben. Maar mannen zijn ook vaker obese, hebben vaker een hoge bloeddruk en andere onderliggende aandoeningen.
Obesitas
"De meeste patiënten die op intensieve zorg worden opgenomen, zijn nog altijd mannen met een BMI van meer dan 31", zegt Sabeth De Waele, hoofd Intensieve Geneeskunde van het UZ Brussel. Een BMI van 31 heb je als man van 1,80 meter als je net meer dan 100 kilo weegt. Vanaf een BMI van 30 heb je obesitas, zoals 16% van de Belgen.
"Er zijn helaas heel veel Belgen van boven de vijftig met overgewicht", zegt Philippe Devos. "Gemiddeld hebben de meeste patiënten een onderliggende aandoening, zoals obesitas, een verhoogde bloeddruk en af en toe een diabetesprobleem."
"Maar toch", benadrukt Devos, "heeft één op de drie patiënten geen enkele medische voorgeschiedenis. Tot ze werden opgenomen, verkeerden ze in perfecte gezondheid met een gezond gewicht. In het algemeen gaat het in dit geval dan wel om mensen van boven de 65 jaar."
"Mondkapjes zorgen voor minder ernstig zieken"
Waar de tweede golf het in vergelijking met de eerste golf beter doet, is dat desondanks de hogere ziekenhuisopnames wel minder mensen op intensieve zorgen belanden. Volgens Steven Van Gucht komt dat omdat ziekenhuizen een tussenafdeling hebben geïntroduceerd: de medium care-afdeling. "Daar krijgen patiënten zuurstof toegediend zonder dat ze geïntubeerd moeten worden. Op die manier spaar je capaciteit uit op intensieve zorg", klinkt het.
Maar Philippe Devos heeft een andere uitleg. "Ik vermoed dat de verklaring ligt bij het feit dat we allemaal mondkapjes zijn gaan dragen, en dat heeft zijn effect niet gemist. Pas op: ook als je een masker draagt, kan je besmet geraken, maar dan wel met een heel kleine dosis van het virus. In dat geval is de kans groot dat je veel minder ernstig ziek wordt."
Ook ontstekingsremmer dexamethasone doet zijn werk. "Het is geen mirakeloplossing, maar veel patiënten verbeteren wel snel als we deze corticoïde toedienen", zegt Devos. Daardoor duurt de gemiddelde ziekenhuisopname nu zo'n zes dagen, terwijl dat in het voorjaar nog tien dagen was. "Maar voor patiënten bij wie dexamethasone niet aanslaat - die zijn er dus ook - zien we weinig verschil. Dan zit je snel aan een ziekenhuisopname van minstens twee tot drie weken."