Wie af en toe op Instagram scrolt, is het misschien al opgevallen: de feed ziet er heel wat minder kleurrijk uit. Hoe komt het dat er zoveel zwart-wit foto's op het sociale mediaplatform circuleren? En waarom gaat het enkel om vrouwen?
Van Natalie Portman tot Khloe Kardashian en Paris Hilton: allemaal postten ze de afgelopen dagen een zwart-witte foto van zichzelf met de hashtag 'womensupportingwomen' en vaak ook de woorden 'challenge accepted' erbij. Ook dichter bij huis hebben verschillende bekende vrouwen de "uitdaging aanvaard". Zangeres Hanne Verbruggen, illustratrice Eva Mouton en seksuologe Lotte Vanwezemael zijn slechts enkele van de vele vrouwen die meededen met de trend. Maar waarover gaat die nu eigenlijk?
Turkije
Het concept van de challenge draait momenteel rond vrouwenemancipatie en de steun tussen vrouwen onderling. Maar de oorsprong van de zwart-wit foto's ligt volgens velen in Turkije, waar telkens wanneer er een vrouw vermoord wordt een zwart-wit foto van haar in de krant verschijnt. En dat is ongeveer elke dag.
Turkse vrouwen voelen zich steeds meer bedreigd in hun land, waar vorig jaar nog 474 vrouwen vermoord werden - een aantal dat met de jaren fel stijgt. Deze maand werden maar liefst reeds 40 vrouwen vermoord in Turkije. Bovendien blijkt uit onderzoek dat zo'n 42% van alle Turkse vrouwen tussen de 15 en 60 jaar seksueel en/of psychisch mishandeld wordt.
Van de 40 slachtoffers van feminicide in Turkije deze maand was de 27-jarige Turkse studente Pinar Gültekin er één. De brutale moord op Gültekin was dé druppel om de Instagram-campagne te lanceren. De uitdaging om een zwart-wit foto op Instagram te posten werd dus initieel in het leven geroepen door vrouwen die aandacht wilden vragen voor de dramatische situatie van vrouwen in Turkije. Maar nu lijkt die specifieke betekenis wat verloren te zijn gegaan.
Kritiek
De boodschap van de challenge schoof gradueel op: waar het eerst nog wel leek te gaan om het onderstrepen van het belang van de Istanbulconventie (een verdrag dat in het leven werd geroepen om geweld op vrouwen te voorkomen en te bestrijden en waar Polen maandag uitstapte, nvdr), lijkt de uitdaging nu wat vervallen te zijn in een meer generieke boodschap van vrouwenemancipatie.
In het berichtje dat doorgestuurd wordt om iemand anders uit te dagen, klinkt het dat je gekozen wordt om mee te doen omdat je "mooi, sterk en ongelooflijk bent". "Let's ?? each other!"
Zulke holle slogans worden niet door iedereen geapprecieerd. Zo klinkt de kritiek dat gewoon een aantrekkelijke foto van jezelf posten niet echt bijdraagt aan de verbetering van het leven van vrouwen. Het zou bovendien Instagram, een platform dat vaak gebruikt wordt om informatie te verspreiden, overspoelen met nietszeggende zwart-wit foto's tijdens de corona- en racismecrisis.
imagine being in the middle of a global pandemic, an economic collapse, and a fight for racial equality while rallying thousands of people to participate in a selfie challenge that doesn't raise money or awareness for a single cause
Allie LeFevere (@AllieLeFevere) July 28, 2020
AOC
Maar anderen vinden dat het verspreiden van steun en positiviteit met zelfzekere foto's geen reden tot controverse mag zijn. En getuige de bijna 8 miljoen gedeelde zwart-wit foto's van vrouwen op Instagram, lijken velen wel mee te willen gaan in de trend.
De virale speech over seksisme die Amerikaans congreslid Alexandria Ocasio Cortez vorige week gaf, lijkt tevens z'n duit in het zakje te doen. Na de toespraak, waarin AOC een krachtig statement maakt over verbaal geweld op vrouwen, was er immers een forse stijging in het aantal gedeelde zwart-wit foto's te merken.