Een consortium van Belgische, Nederlandse en Duitse universiteiten en onderzoeksinstellingen gaat een onderzoekscentrum voor zwaartekrachtgolven bouwen in Maastricht. De gespecialiseerde faciliteit moet helpen om de bouw van de prestigieuze "Einstein Telescope" naar onze regio te halen. In 2021 valt de Europese beslissing over de Einstein Telescope, een grote, ondergrondse installatie voor de monitoring van zwaartekrachtgolven. Die werden in het begin van de twintigste eeuw voorspeld door Albert Einstein en in 2015 voor het eerst waargenomen door wetenschappers. "Zwaartekrachtgolven zijn rimpelingen in ruimte en tijd, die veroorzaakt worden door de heftigste gebeurtenissen in het heelal", zegt onderzoeker Nick van Remortel van de UAntwerpen. "Een voorbeeld is de botsing tussen twee zwarte gaten."
Dankzij de Einstein Telescope, een reusachtig bouwwerk met dertig kilometer aan buizen dat zich twee- tot driehonderd meter onder de grond zou bevinden, kunnen onderzoekers ontwikkelingen in het universum observeren doorheen miljarden jaren. Aan het project hangt een kostenplaatje van 1,1 miljard euro, de bouw zou starten in 2025 om in 2032 van start te gaan.
Op dit moment stellen nog twee consortia zich kandidaat. Een groep met alle tien de Belgische universiteiten en ook universiteiten uit Nederland en Duitsland, wil de faciliteit bouwen in Zuid-Limburg. Een andere groep heeft dezelfde plannen op het eiland Sardinië.
In de aanloop naar de beslissing wordt in Maastricht alvast een nieuwe onderzoeksfaciliteit gebouwd. In 'ETpathfinder' zullen onderzoekers en bedrijven samenwerken om de nodige technologieën voor de Einstein Telescope te ontwikkelen. "De weg naar het einddoel is net zo belangrijk als de telescoop zelf", zegt Vlaams minister voor Innovatie Philippe Muyters (N-VA). "Dankzij ETpathfinder creëren we een ecosysteem rond zwaartekrachtgolven." Zelfs als de telescoop uiteindelijk niet naar onze regio komt, is de onderzoeksfaciliteit geen nutteloze investering, zeggen de onderzoekers. "Uit zulke projecten vloeien altijd onverwachte toepassingen voor de industrie voort", zegt van Remortel. "In ETpathfinder zullen nieuwe technologieën ontwikkeld worden die nuttig kunnen zijn in tal van sectoren, van de optica naar de chirurgie en materiaaltechnologie."
De financiering van ETpathfinder gebeurt met middelen uit het Europese Interreg-programma, aangevuld met fondsen van de Nederlandse en Vlaamse overheden, betrokken provincies en universiteiten.
bron: Belga