Zwart-witfotografie is terug, hoewel het natuurlijk nooit echt helemaal is weggeweest. Zwart-wit heeft natuurlijk iets nostalgisch; het doet je niet alleen denken aan oude foto's maar ook aan tv-beelden van vroeger. Maar zwart-witfotografie is ook heel geschikt voor het benadrukken van de vorm van het onderwerp. Het wegnemen van kleur kan tot een krachtige foto leiden van een onderwerp dat in kleur veel zwakker lijkt.
Kijken' in zwart en wit
Je hoeft natuurlijk geen foto's te maken in zwart-wit. Je kunt ook gewoon foto's in kleur maken en die later converteren naar zwart-wit op je computer. Houd er wel rekening mee dat een opname die er mooi uitziet in kleur, wellicht niet werkt in zwart-wit en omgekeerd. Zo steken rode bloemen bijvoorbeeld fraai af tegen een groene achtergrond. Als je die foto omzet naar zwart-wit merk je al snel dat beide kleuren worden omgezet naar een vergelijkbaar grijs.
Met een klein beetje ervaring kun je al snel in zwart-wit kijken', maar je kunt het leerproces versnellen. In het algemeen zal blijken dat voor zwart-witfoto's meer contrast vereist is dan voor hetzelfde onderwerp in kleur. Maak twee opnames van hetzelfde onderwerp: één in kleur en één in zwart-wit. Vergelijk de foto's nadien en let vooral op het contrast in de zwart-witfoto.
Compositie is naast contrast een tweede essentieel element voor zwart-witfoto's. Vooral de regel van derden kan je helpen, omdat er weinig kleur is die het oog afleidt. Stel je een raster voor dat over de zoeker van de camera is gelegd: twee verticale en twee horizontale lijnen, waardoor je over vier kruispunten beschikt. Zorg ervoor dat het hoofdonderwerp op een van deze kruispunten valt. Dan heb je een sterke compositie.
Een andere hulpmiddel voor de compositie is kleiner wordend perspectief. Dit effect wordt zichtbaar als je een foto maakt van een weg of een spoorlijn die voor je uit, richting de horizon verdwijnt. De lijnen van de weg of het spoor lijken te gaan samenvallen, ondanks dat we weten dat deze gelijk blijven lopen. Het oog valt echter op de lijnen en wordt de foto binnengetrokken'.
Zwart-wit gebruiken
Bepaalde situaties zijn ideaal voor zwart-witafbeeldingen. Hieronder vind je een paar voorbeelden.
Portretten
Zwart-witfoto's werken goed voor portretten. Dat komt gedeeltelijk doordat veel van de beroemde portretten van de afgelopen honderd jaar zijn gemaakt in zwart-wit en we deze stijl goed kennen. Maar het komt ook doordat de kleur wordt weggelaten en zo karakter en persoonlijkheid overblijven. Het toevoegen van zijbelichting is goed, omdat zo sterk contrast ontstaat tussen lichte delen en schaduw.
Stadsgezichten
Architectuurfoto's worden vaak in zwart-wit gemaakt om de vormen van gebouwen te benadrukken. Het vergrote contrast dat tussen zwart en wit versus kleur past heel goed bij het onderwerp. De foto's worden vaak 's morgens vroeg gemaakt, omdat er dan weinig mensen op straat zijn, maar ook om te profiteren van het licht van de zon die laag aan de hemel staat. Dit soort licht werpt lange schaduwen en kan mooie structuren blootleggen als het op ruwe stenen of beton valt. Een ander aspect is de eenvoud en het scherpe contrast dat je met zwart-witfoto's krijgt.
Nachtfotografie
Nachtfotografie moet je zeker in zwart-wit én in kleur proberen. De gele gloed van straatlantaarns kan een onderwerp een grote levendigheid geven. Structuren en patronen in een onderwerp zijn daarentegen weer beter zichtbaar in zwart-witfoto's.
Winterlandschappen
Het is nog wat vroeg, maar winterlandschappen zijn bijzonder geschikt voor zwart-witfotografie. In dit seizoen bevatten de landschappen vaak heel weinig kleur. Een sneeuwlandschap is op zich al bijna volledig zwart-wit. Je kunt je dan concentreren op de vormen van de kale bomen, stenen muren en gebouwen.
Met deze tips kan je aan de slag in zwart-wit. Vergeet zeker niet jouw prachtige resultaten in te sturen voor de Metro Photo Challenge. Veel succes!