Meer dan drie decennia al. Liet de inspiratie zich altijd even makkelijk plukken?
Mich: "We spraken onlangs nog met Frans Van der Aa na een voorstelling in Maastricht. Hij co-regisseerde 'Wolf' in 2008 en ik herinner me nog dat het een moeilijke bevalling was. We zakten steeds dieper weg en na de eerste try-outs spraken we voor het eerst over stoppen. Ik speelde die voorstelling niet graag en wist echt niet waar ik de energie moest zoeken om het meer dan een jaar vol te houden."
Raf: "Wij depressief in de kleedkamer na een teleurstellende try-out in IJmuiden. Komt plots de directeur van dat theater binnen, enthousiast verkondigend wat een prachtige voorstelling het wel was. Zo zie je maar hoe relatief het allemaal is. Eigenlijk heerst er altijd wel een soort paniek, zeker voor de solovoorstellingen. Het is een kwestie van voldoende uitzoomen. Om van daaruit op zoek te gaan naar wat er wel werkt en dat verder uit te bouwen."
Mich: "We nemen altijd veel tijd en doen een vijftigtal try-outs voor de werkelijke première plaatsvindt. En evengoed voor twaalf man. Elke input is een nieuwe schakel in het proces. We krijgen vaak te horen dat de combinatie van ervaring en talent er steeds voor zorgt dat het wel goed komt, maar niets is minder waar. Het is maandenlang schaven en boetseren. We zijn niet zomaar gewoon goed. Het blijft vallen en opstaan en wachten op de goddelijke ingeving die alles zal oplossen."
En nu is er dubbele cd Oogst' met bijbehorende productie die het beste' uit dertig jaar Kommil Foo bundelt. Was het moeilijk kiezen uit zo'n rijkdom aan songs en speelmomenten?
Mich: "Op de cd en de driedubbele vinyl hebben we de luxe om 'Madrid', 'Breekbaar Lief', 'Potvis' en dergelijke songs te bundelen, maar in een voorstelling kom je daar niet mee weg. Dan wordt het kiezen. Er zitten denk ik tien songs uit de plaat in de voorstelling en die zijn gekozen vanwege hun dynamiek, spanningsveld of wat dan ook. De voorstelling dicteert op haar eigen manier welke songs je al dan niet kan brengen en daar werken we ook naar."
Raf: "Het is belangrijk dat je niet het gevoel hebt bij 'Oogst' dat je naar een 'best of' zit te kijken. Het is een op zichzelf staande voorstelling met een specifieke spanningsboog. Voor ons voelt het als een nieuwe productie aan."
Heb je dan ook dat gelukzalige gevoel dat je je eigen songs als het ware covert?
Raf: "Begrijp je nu waarom ik toch een traan liet tijdens 'Liefde voor Muziek' toen Stef Kamil Carlens 'Potvis' coverde? Het besef dat je die tekst geschreven hebt en het feit dat je terug gekatapulteerd wordt naar het gevoel toen je er aan werkte. Zeer intens."
Mich: "We kunnen die songs nu ook veel beter zingen, met veel meer rust en diepgang. En we kunnen ze ook veel beter spelen. Kleiner en meer open met meer vertrouwen. We doen ook steeds meer met minder en dat merk je aan 'Oogst'. Tekst, songs en enkele goed gekozen attributen, meer niet. En het werkt steeds beter."
Raf: «We zijn betere zangers en muzikanten geworden, maar we beseffen dat we ook na dertig jaar nog steeds bijleren. Dat gevoel heb je bij elke nieuwe show die je maakt en brengt. Het schept ook het nodige vertrouwen naar de toekomst toe, want de honger en het speelplezier zijn nog altijd meer dan aanwezig.»
Vanaf het begin leden jullie aan het acute probleem van niet te kunnen kiezen. Is het niet net daardoor dat jullie Kommil Foo geworden zijn?
Mich: "Zeer zeker, ook al gebeurt wel eens dat mensen ons vragen wanneer we nu een drummer en een bassist gaan zoeken om een echte band te beginnen. We hebben door de jaren heen een eigen vorm gevonden die helemaal ons ding is en die blijven we perfectioneren."
Raf: "We voelden dat zeer sterk toen we aan 'Liefde voor muziek' meededen. Daar waren we enkel muzikanten. Onlangs vroeg een student me of het niet lastig is van enkel de begeleidingsman van Mich te zijn, omdat die nu eenmaal meer nummers als zanger bracht. Die kent ons enkel van dat programma en waarschijnlijk denken heel wat VTM-kijkers nu nog dat we een muzikaal duo zijn. En te denken dat wanneer we met een volledige band spelen en voluit voor de muziek kiezen we kleinere zalen moeten uitkiezen dan wanneer we als duo in de gekende opstelling spelen."
Er staan naast dertig songs ook vier live takes uit Liefde voor Muziek' op de verzamelaar waaronder Stilte na de storm' van Ilse De Lange en Jintro' van Stef Kamil.
Raf: "Dat programma was een bijzondere belevenis. Je wordt wel voortdurend gevolgd omdat het reality-gedeelte er ook moet zijn. Ik sta altijd wat huiverig tegenover zo'n concept, maar het is zeer goed meegevallen. Fijne kandidaten, fijne muziek en alles met veel respect voor elkaar. Je daalt ook af in werelden waar je anders niet mee in aanraking komt. Denk maar aan de manier waarop Bart Kaël helemaal open bloeide. Je supportert echt voor elkaar."
Hoe kijken jullie terug op die drie decennia?
Raf: "Drieëndertig jaar is zeer lang. Het artistieke en persoonlijke leven lopen nog steeds door elkaar en je blijft geconfronteerd met oordelende ogen. Je moet lof en applaus weten te waarderen, maar ook de kritiek kunnen kaderen. Mich relativeert beter dan ik."
Mich: "Naar het einde van een seizoen voelt het best wel als een verlossing aan om even niet bekeken te worden. Om dan rond te wandelen in een gebied zonder verwachtingen. Want je weet dat je daarna weer bejubeld en verguisd zal worden. Je kan niet iedereen behagen en zo hoort het ook. Het houdt ons scherp."
Dirk Fryns
'Oogst' is nu uit. Kommil Foo staat van 24 t.e.m. 27 juli in de Capitole tijdens de Gentse Feesten. De Belgische tournee gaat op 24 en 25 september in première in de AB. Meer info vind je op www.kommilfoo.be.