In de Thuis-aflevering van afgelopen vrijdag beslissen Peter (Geert Hunaerts) en Femke (Vanya Wellens) wat ze willen eten. "Ik heb geen goesting in frituurkost", zegt Peter, waarop hij vraagt of Chinees ook een optie is. "Daar hebben ze ook frieten", zegt hij. "Ik denk het wel: flietjes", zegt Femke al lachend.
Maar enkele kijkers konden niet lachen met dat stereotiepe accent. '#LikeMe'-actrice Joey Kwan (26), zelf van Maleisisch-Hongkongse afkomst, stak op Instagram het vuur aan de lont. In een zes minuten durende video legt Kwan uit dat het gedrag van Femke Aziaten belachelijk maakt. "Aziatische culturen worden al decennialang bespot voor het profijt van anderen", klinkt het. "Dit soort 'humor' is onacceptabel en kan niet in 2021. Dit omdat het nadelig is voor een specifieke etnische groep. Daarbovenop heeft die specifieke etnische groep al een lagere socio-economische klasse vanwege hun migratieachtergrond."
"Wanneer schrijvers lachen met 'flietjes', doet dit mijn bloed dan ook koken. Mijn ouders hebben immers zelf ook een afhaalrestaurant gehad, waar ik zelf 14 jaar in heb gewerkt. De haatmisdrijven die mijn vader en de rest van mijn gezin heeft ondergaan, ben ik niet vergeten. U denkt dat u lacht met een accent, maar u lacht met zoveel meer. U lacht met de zaak die mijn vader zelf uit de grond heeft gestampt zonder enige hulp. U lacht met de armoede waar wij uit zijn moeten kruipen, door hard werken, en hard werken alleen. En u lacht met het feit dan wij ons best doen om een taal te leren die niet de onze is, en het uiteindelijke doel van die taal te leren is om te kunnen verstaan hoe wij, in jullie Eurocentrische perspectief, hier niet thuishoren", klinkt het scherp.
VRT: "Door de mazen van het net geglipt"
Kwan stelt dat de anti-Chinese en anti-Aziatische retoriek door de pandemie nog sterker is geworden. 'Grapjes' zoals die in Thuis maken het er niet beter op. "Als er in een programma met zoveel kijkers als Thuis zo'n opmerking wordt gemaakt, vind ik het nodig dat ter discussie te stellen, als het moet en plein public. Ook al is dat maar een opmerking", klinkt het in Het Laatste Nieuws. Kwan zegt de video niet enkel uit frustratie te maken, maar hoopt op deze manier het debat aan te zwengelen. "Ik denk dat er zo wel vooruitgang komt", klinkt het.
Bij VRT zitten ze verveeld met de zaak. "Dat grapje gebeurde tijdens de opnames en is uiteindelijk door de mazen van het net geglipt", vertelt woordvoerder Hans Van Goethem. "We vinden dit dan ook pijnlijk. Ons beleid is dat we op die zaken letten en dat liep dus fout. We leren eruit en vermijden zo'n stereotypen. Het diversiteitsteam gaat ook contact opnemen met Joey om dit uit te praten. We appreciëren het dat Joey dit op een gefundeerde manier heeft uitgesproken, want we beseffen dat dit enorm pijnlijk is voor haar en voor veel andere mensen."
Representatie telt
De actrice hekelt in de video, die op het moment van schrijven al meer dan 80.000 keer is bekeken, bovendien de hypocrisie dat mensen racistisch zijn tegenover Aziaten, maar tegelijk van hun diensten willen genieten (bv. Chinees of Japans eten, nagelsalons, Aziatische auto's en gsm-toestellen). Ze roept schrijvers, productiehuizen, mediabedrijven en regisseurs op om echt inclusiever te worden, want veel redacties kleuren nog te wit, aldus Kwan.
"Zowel op het scherm als achter de schermen maken we er werk van om gans Vlaanderen te representeren, legt Van Goethem uit. We streven ernaar om verschillende mensen van verschillende origines te betrekken in alle segmenten. We maken er werk van, maar dat lukt niet altijd. Maar we blijven er wel over waken."
Is een Aziatisch accent in een serie of film dan altijd racistisch? Nee, legt Kwan ook nog uit. "De context en timing zijn van primordiaal belang om te bepalen of iets aanstootgevend is of niet", klinkt het. Ze geeft het voorbeeld van actrice Constance Wu in de Amerikaanse sitcom 'Fresh Off The Boat'. Zij speelt een Aziatische vrouw die naar Amerika trekt en de Engelse taal nog niet goed beheerst. Daarom spreekt ze met een accent. Dit accent past volledig in de context en heeft bovendien een representatieve meerwaarde, aangezien de serie net gaat over de ervaring van Aziaten die naar Amerika verhuizen. Zo kan het dus wel.