Polen wordt sinds 2015 geleid door de erg conservatieve katholieke partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) van sterke man Jaros?aw Kaczynski en de kersverse premier Mateusz Morawiecki. Sindsdien wordt de rechtstaat in sneltempo afgebouwd. De persvrijheid wordt beperkt en politici oefenen invloed uit op de benoeming van rechters. De EU heeft Polen al regelmatig op het matje geroepen, maar tot nu toe bracht dat geen zoden aan de dijk.
Kaczynski was zelf premier tussen 2006 en 2007. Zijn broer Lech Kasczynski was president tot aan zijn dood in april 2010. Hij kwam om het leven door een vliegtuigongeval boven het Russische Smolensk, waardoor het land in nationale rouw gedompeld werd.
Nucleaire optie
De Europese Commissie wil de strafprocedure onder artikel 7 van het Europees verdrag, de zogeheten nucleaire optie', gebruiken. Dat heeft vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans gezegd. Artikel 7 is nog nooit ingeroepen. In het meest extreme geval kan Polen zelfs zijn stemrecht in de Europese Raad, de ministerraad van de EU, verliezen.
De bal komt nu in het kamp van de EU-lidstaten terecht, die over een eventuele sanctie moeten beslissen. De Commissie doet Polen weliswaar een reeks aanbevelingen om de toestand in het land weer te normaliseren. Als de regering aan de Europese kritiek tegemoet komt, wil de Commissie haar procedure weer stopzetten.