De uitvinding van plastic: eerst een toonbeeld van moderniteit, nu vooral onderwerp van spijt. Volgens een rapport van de Verenigde Naties uit 2017 drijven er tot 51 triljoen deeltjes microplastic in de oceanen - dat is 500 keer alle sterren in de melkweg. Van de 300 miljoen ton aan plastic afval die jaarlijks wereldwijd geproduceerd worden, breekt een groot deel af in steeds kleiner wordende deeltjes. Maar ook via autobanden, kleding en verzorgingsproducten (zoals scrubs en mascara) komen microplastics rechtstreeks in het water terecht. En dat is slecht nieuws.
Longen, lever, milt en nieren
Tot nu toe was geweten dat microplastics niet alleen schadelijk zijn voor mariene ecosystemen, maar dat ze ook op ons bord terecht gekomen. Geniet je van een lekkere portie mosselen of een stukje vis, heb je waarschijnlijk ook een aantal deeltjes plastic op. Die spoel je overigens niet zomaar weg, want ook in bier en flessenwater zouden micro- (deeltjes met een diameter kleiner dan 5 millimeter, maar vaak onzichtbaar met het blote oog) en nanoplastics (deeltjes met een diameter kleiner dan 0,001 millimeter, zelfs met de modernste microscopen moeilijk te zien) zitten.
Bovendien blijkt nu dat die microplastics zich niet alleen door onze darmen verplaatsen, maar ook via onze bloedbaan in andere organen terechtkomen. Dat laatste werd ontdekt door onderzoekers van de Staatsuniversiteit van Arizona, VS, die in alle onderzochte organen deeltjes plastic vonden.
"Verontrustend"
Tientallen soorten plastic, zoals polyethyleentereftalaat (PET, van de flessen) en polyethyleen (van plastic zakjes), werden onder andere teruggevonden in stalen van de longen, lever, milt en nieren. Wat het effect daarvan is op onze gezondheid, is nog niet geweten. Maar de studies naar de impact op zeedieren voorspellen niet veel goeds. Een studie bij oesters gaf bijvoorbeeld aan dat microplastics hun voorplanting schaadt, en andere onderzoeken wezen op een schadelijke impact op de ademhaling en vruchtbaarheid van vissen.
We willen nooit paniek zaaien, maar het is verontrustend dat deze niet-biologisch afbreekbare materialen in het menselijk weefsel terechtkomen en zich daar kunnen ophopen zonder dat we de impact ervan kennen, zei mede-auteur Varun Kelkar aan The Guardian.
Bisfenol A
Nog slecht nieuws is dat ook de chemische stof Bisfenol A werd aangetroffen in alle proefmonsters. Die schadelijke stof werd al gelinkt aan problemen als hart- en vaatziekten, ontwikkelingsstoornissen en kanker, maar wordt desondanks nog steeds gebruikt in de productie van voedselbewaardozen.
Bisfenol A zou een van de chemische onderdelen in plastic zijn die de hormoonhuishouding kunnen verstoren. Dr. Ivone Mirpure, endocrinoloog, vond dat de chemische stoffen die gebruikt worden bij de productie van plastic heel wat ziektes waaronder verminderde vruchtbaarheid, obesitas, diabetes, kanker, hartaanvallen en hersenaandoeningen kunnen veroorzaken.
Levensstijl
De wetenschappers beschikken wel over gedetailleerde informatie over de levensstijl, het dieet en blootstellingen via hun beroep aan plastic van de donerende proefpersonen. Zo geeft deze studie de eerste aanwijzingen over welke variabelen allemaal een impact kunnen hebben op het aantal micro- en nanoplastics in het lichaam.
In de toekomst moet meer onderzoek uitwijzen wat de exacte impact van (micro)plastic op de menselijke gezondheid is. "Zodra we een beter idee hebben van wat er in de weefsels zit, kunnen we epidemiologische onderzoeken uitvoeren om de resultaten voor de menselijke gezondheid te beoordelen. Op die manier kunnen we de mogelijke gezondheidsrisico's begrijpen - als die er al zijn" besluiten de auteurs.