Pawel Pawlikowski: «Het verhaal is in grote lijnen gebaseerd op mijn ouders. Ze hadden een bijzonder woelige relatie, maar uiteindelijk zijn ze wel samen gestorven. Hun hele leven lang hebben ze elkaar innig bemind en vreselijk ruzie gemaakt. Ze zijn telkens opnieuw uit elkaar gegaan, hebben andere partners gehad, zijn met anderen getrouwd, zijn naar verschillende landen verhuisd. En op het eind waren ze te moe om nog te vechten en hebben ze zich met elkaar verzoend. Ze beseften dat ze enkel nog elkaar hadden. Oké, ze hadden ook mij, maar ik was al 31.» (lacht)
De film slaat overal aan. Hoe leg je dat uit?
«Ik vind het heel vleiend maar ook wat vreemd. Cold War' is een eigenaardig verhaal en speelt zich af in een tijd die heel anders is dan wat de mensen nu kennen. En toch zijn al veel mensen zowel mannen als vrouwen me komen zeggen hoezeer ze zichzelf herkennen in de film, dat het verhaal een aspect van hun eigen liefdesleven weerspiegelt.»
Een pleidooi voor ideale romantische liefde kun je Cold War' niet noemen. Ook al is de film heel passioneel.
«We zijn allemaal opgegroeid met het idee dat liefde iets absoluuts kan zijn, maar de werkelijkheid ziet er anders uit. Het leven duwt je keer op keer met de neus op de feiten, dat een blind geloof in absolute liefde tot gruwelijke misverstanden kan leiden. Pas op, ik ontken niet dat Zula en Wiktor, mijn hoofdpersonages, elkaar doodgraag zien. Hun passie is onmiskenbaar. Maar ze moeten afrekenen met grote verschillen. Zijn culturele horizon is bijvoorbeeld helemaal anders dan de hare. Hij is een verfijnde muzikant, zij is een overlever, geboren op het platteland. De muziek brengt hen samen en houdt hen een tijdje samen, maar hun liefde is niet absoluut.»
Poolse volksmuziek speelt een belangrijke rol in de film. Ben je altijd een fan geweest?
«Absoluut niet. Ik ben geboren in 1957, en als kind hoorde ik bijna alleen zo'n volksmuziek op de radio en op televisie. Er was ook maar één zender, die in handen was van de communistische overheid. Zij hadden de volksliedjes omgebouwd tot patriottische gezangen. We noemde het valse folklore. Wij wilden trouwens sowieso luisteren naar rock 'n roll en jazz, de muziek die de overheid decadent noemde. Voor ons was volksmuziek dus vooral ergerlijk. Na de val van het communisme is die muziek wat in diskrediet geraakt, maar de voorbije tien jaar maken we een soort revival mee. Poolse muzikanten graven in onze muzikale tradities en gebruiken die om interessante nieuwe dingen mee te doen.»
Je hebt op je 14de samen met je moeder Polen verlaten en je hebt lang in Londen gewoond. In 2013 ben je echter naar Warschau teruggekeerd. Miste je je roots?
«Het is meer het leven dat me teruggebracht heeft. Mijn kinderen waren volwassen geworden, mijn echtgenote was overleden, ik ging een vreemde film draaien in Parijs [The Woman in the Fifth', rn] en plots leek het me een goed idee om Polen een nieuwe kans te geven. Ik voelde me er meteen weer helemaal thuis. Ik vind Polen een bijzonder gezellig land. Ik woon ook weer in dezelfde straat waar ik opgegroeid ben. Achteraf bekeken ligt een stad als Warschau me beter dan grootsteden als Londen of Parijs. Ik hou meer van plaatsen met een duidelijke culturele identiteit. Ik heb het gevoel dat mijn werk daar meer van tel is.»
Ruben Nollet
@rubennollet