M. Night Shyamalan: "Angst is heel aanwezig in mijn leven. Ik zie overal problemen. Maar ik werk eraan. Ik probeer me meer op mijn gemak te voelen met onzekerheid, met de dingen die ik niet begrijp en niet onder controle heb. Daar bestaat een psychologische term voor: negatieve capaciteit. Glass' is een verhaal over superhelden. Wel, negatieve capaciteit is de superkracht die ik graag zou bezitten, want ik maak me voortdurend zorgen. Die angst helpt me wel als verteller, want ik kan die gevoelens afreageren in mijn verhalen."
Volgens je acteurs gaat het er op jouw sets heel ernstig aan toe. Heeft dat ook met die onzekerheid te maken?
"Zeker. Ik doe graag lange takes, en dus is het belangrijk dat de acteurs hun tekst tot in de puntjes kennen en weten wat ze op welk moment moeten doen. En de cameramensen moeten de acteurs goed in de gaten houden, zodat ze perfect kunnen inspelen op de emoties. Het is allemaal zeer precies uitgetekend en dan is er geen ruimte voor fratsen. Ik ben geen vrolijke frans als ik een film maak. Ik denk constant dat het fout zal lopen. Niet dat ik mijn acteurs en ploeg gemeen behandel, maar ik ben extreem geconcentreerd en bloedserieus. Geen dolle toestanden bij mij."
Unbreakable', Split' en nu Glass' vormen een trilogie, maar je had nooit gezegd dat je een trilogie in gedachten had. Waarom was dat?
"Ik geniet ervan om te spelen met de verwachtingen van de kijker. Daarom heb ik ook de reputatie dat ik altijd een verrassend einde aan mijn verhalen brei. Dat vind ik een beetje een verkeerd beeld. Wat ik graag doe, is de kijker niet al de informatie geven, enkel genoeg om het verhaal te volgen. Meestal weet hij evenveel als het hoofdpersonage. Uiteindelijk blijkt dat het verhaal veel ruimer is dan hij had gedacht. Ik vind het heerlijk om het gordijn open te trekken en te openbaren wat daarachter schuilt. Glass' doet net hetzelfde. De beginvraag is waarom er maar drie supermensen zijn en er is een psycholoog die ervan overtuigd is dat die drie personages eigenlijk helemaal niet bovennatuurlijk begaafd zijn. Tot de grotere waarheid duidelijk wordt."
In Glass' gebruik je twee scènes die je weggeknipt had uit Unbreakable' omdat ze qua toon niet in die film pasten. Waarom waren ze wel geschikt voor Glass'?
"De ene scène, waar de jonge Elijah iets vreselijks meemaakt op de kermis, duurde veel te lang. Dat was meer het probleem dan de toon, en 20 jaar geleden was ik nog niet ervaren genoeg om dat op te lossen. Nu heb ik flink de schaar gezet in die scène, waardoor hij wel past. Ik ben heel blij dat hij nu in de film zit, want ik vond het altijd een sterk idee. Een kind dat iets ergs overkomt op een plaats die mooie herinneringen zou moeten opleveren, het is huiveringwekkend. De tweede scène, een fluisterend gesprek tussen Bruce Willis en zijn zoontje, vertraagde in Unbreakable' te veel de actie maar leek me in Glass' wel een mooi intiem moment. Ik heb trouwens lang overwogen om nog een derde weggeknipte scène te gebruiken, een gesprek tussen Bruce en een priester."
Je vertelt graag verhalen met een bovennatuurlijk kantje. Heb je zelf ooit iets bovennatuurlijks meegemaakt?
"Ik heb nooit een engel of een spook gezien, maar ik heb wel altijd het gevoel gehad dat er meer bestaat dan we weten of denken. Misschien komt het door mijn Indische achtergrond. Dat geloof in het bovennatuurlijke maakt deel uit van die cultuur. Ik ben een Hindoe die tien jaar katholiek onderwijs heeft gelopen. Zoiets laat zijn sporen na. (lacht) Bovendien woon ik een oude streek in Pennsylvania waar je veel verhalen over geesten hoort. Ik krijg dus soms het gevoel dat er iets aan de hand is wat ik niet kan vatten en dan schiet mijn verbeelding in gang."
Je zou kunnen zeggen dat al je films eigenlijk religieuze parabels zijn.
"Dat is zo. Uiteindelijk gaat het altijd over geloof in dingen die de personages niet kunnen zien. Geesten, buitenaardse wezens, mythologische figuren, superhelden, monsters, het komt allemaal op hetzelfde neer."
Ruben Nollet / @rubennollet