.
. (Photo by JOEL SAGET / AFP)
Waar komt het idee voor Les Misérables' vandaan?
Ladj Ly: "15 jaar geleden ben ik begonnen met de interventies van de ordediensten in Montfermeil, de voorstad van Parijs waar ik woon. En op een dag ben ik zo getuige geweest van een echte blunder van de politie. Die beelden heb ik op het internet gezet, de pers heeft het nieuwsbericht opgepikt, en de agenten die bij het incident betrokken waren, werden geschorst. Dat was de eerste keer dat een online video zo'n effect had in Frankrijk."
De film staat dus met beide voeten in je eigen ervaringswereld. Heb je ooit overwogen om er een documentaire van te maken?
"Ik ben autodidact. Ik ben niet naar de filmschool geweest. Mijn eerste films waren documentaires (zoals bijvoorbeeld À voix haute', die de voorbereidingen op een welsprekendheidswedstrijd volgt, nvdr), maar ik heb altijd de ambitie gekoesterd om films te maken die ik realistische fictie noem. Les Misérables' is namelijk volledig opgetrokken uit waar gebeurde verhalen."
De anekdote in de film waar drie jonge snaken een leeuwenwelp stelen, is toch verzonnen?
"Nee, dat is echt gebeurd toen ik een jaar of 18 was! Kijk, ik heb er nog een foto van." (toont het op zijn smartphone)
Denk je dat je film een positieve impact kan hebben op de situatie in Montfermeil?
"Dat is in elk geval de bedoeling, ja. Ik wil dat zoveel mogelijk mensen mijn film zien en dat er een debat ontstaat. Les Misérables' is een echte noodkreet, want als we alles blauwblauw laten, zal de volgende revolutie ontvlammen in de voorsteden. Daarom heb ik ook een persoonlijke boodschap gericht aan Emmanuel Macron, onze president. Hij moet deze film absoluut bekijken en met oplossingen voor de dag komen. Wij zijn namelijk al twintig jaar gele hesjes. Dus ja, deze film spreekt de politici rechtstreeks aan. En hij zegt: Blijf niet stilzitten, zoek naar oplossingen, daarvoor zijn jullie verkozen. Denk aan het volk in plaats van aan jullie vriendjes'."
Heeft Macron al geantwoord?
"We weten dat zijn raadslieden de boodschap ontvangen hebben en dat ze openstaan voor het idee. Nu wachten we af wat hij zal beslissen." (Macron heeft de film ondertussen bekeken en was erdoor aangedaan. Hij heeft de regering gevraagd om het leven in de voorsteden te verbeteren. Op het internet wordt er gelachen met wat er zal gebeuren als hij de sociale cinema' van Ken Loach ontdekt, nvdr.)
Welke acties kunnen echt effect hebben?
"Laat me je een voorbeeld geven. Twintig jaar geleden hebben we het collectief Kourtrajmé' opgericht. Sommigen van ons zijn echt doorgebroken, zoals Romain Gavras (Le Monde est à toi'), Kim Chapiron (Sheitan') of JR (Visages, Villages'). In 2018 hebben we vervolgens een filmschool opgericht in Montfermeil. Daarmee hebben we al vijf films geproduceerd. Dat is concreet resultaat en zonder hulp van de staat. De oplossingen bestaan dus. Macron kan met een vingerknip beslissen om de middelen uit te trekken en schot in de zaak te brengen. Frankrijk blijft tenslotte de op twee na sterkste economische macht ter wereld. Je zal mij niet wijsmaken dat we niet in staat zijn om het probleem van de voorsteden aan te pakken."
Stanislas Ide