Je vorige films (Ixcanul' en Temblores', nvdr.) waren respectievelijk een etnische tragedie en een melodrama. La Llorona' speelt met horror. Hou je van het genre?
Jayro Bustamante: «Ik had zeker geen commerciële horrorfilm voor ogen, maar ik vind het genre interessant omdat het je veel vrijheid geeft om te spelen met je publiek. Voor alle duidelijkheid: het was niet alsof ik per se een griezelfilm wou maken. Ik heb lang gezocht naar de beste manier om een verhaal te vertellen over de genocide in Guatemala in 1982. Het onderwerp ligt nog steeds bijzonder gevoelig in mijn land. Zo ben ik bij horror terechtgekomen. Een andere troef is dat het genre tegenwoordig veel populariteit geniet. Jongeren in Guatemala kijken enkel nog naar griezelfilms en superhelden. Door mijn verhaal in te kleden met een horrorsfeertje kan ik die jongere kijkers misschien iets vertellen over hun recente verleden. Ze zijn doorgaans immers nauwelijks op de hoogte.»
Waarom is de jeugd in Guatemala zo slecht geïnformeerd?
«Omdat het onderwijs enorm tekortschiet. De lessen geschiedenis zijn er eerder een cursus patriottisme. Er is geen enkele kritische zin. Dat gaat verder dan het idee dat de geschiedenisboeken geschreven worden door de overwinnaars. Op school krijg je gewoon niets te horen over wat er zich 38 jaar geleden heeft afgespeeld. Vreemd genoeg komt het thema wel geregeld aan bod in de kranten, in boeken, in documentaires en op het internet. Ik hoop dat mijn film enkele van die jongeren ertoe zal aanzetten om op onderzoek uit te trekken. Daarmee zou ik al tevreden zijn.»
Waarom is de legende van La Llorona, de Huilende Moeder, perfect voor dit verhaal?
«Toen ik wist dat ik een verhaal wou vertellen over de genocide, wat voor mij de meest absolute vorm van horror is, kwam ik bijna vanzelf uit bij La Llorona. Zowat elk Latijns-Amerikaans land heeft een dictatuur meegemaakt. Het idee is een moederland dat huilt om haar verdwenen en vermoorde kinderen. Waar die dictaturen gewoed hebben, vind je veel huilende moeders. De legende van La Llorona komt ook overal in Latijns-Amerika voor, al is ze vooral in Midden-Amerika bekend. Voor kinderen is ze het monster dat hen zal komen halen als ze stout zijn, maar ook volwassenen geloven nog in haar. Ik ben zelf opgegroeid met La Llorona. Je mag niet vergeten dat Guatemala vooral leeft van landbouw. Op de plantages en de boerderijen zijn zulke volksverhalen ook vandaag schering en inslag. Twintig jaar geleden had het platteland nauwelijks toegang tot elektriciteit. En als het pikkedonker is, lijkt La Llorona geloofwaardiger dan je zou willen.»
Ruben Nollet