Is Adam' gebaseerd op iets wat echt gebeurd is?
Lubna Azabal: «Ja, onze regisseur (Maryam Touzani, nvdr.) heeft zoiets meegemaakt toen ze nog klein was. Op een dag stond er een zwangere jonge vrouw bij hen aan de deur met de vraag of ze haar onderdak konden geven, en ze hebben haar in hun gezin opgenomen. Het is een trieste realiteit in Marokko: elk jaar worden er duizenden pasgeboren baby's aangetroffen tussen twee vuilnisbakken omdat de moeder niet voor hen kan zorgen.»
Je kende deze problematiek dus al voor je aan de film begon?
«Ja. Het is overigens geen louter Marokkaans probleem. Je treft het ook in andere landen aan, overal waar de godsdienst en het patriarchaat de plak zwaaien. Toch trok ik grote ogen toen ik vernam wat de gevolgen kunnen zijn voor die jonge vrouwen. De meesten zijn verplicht om tijdens hun zwangerschap hun lichaam te verkopen, en ze blijven de rest van hun leven in de marge van de maatschappij. Het kind draagt ook het gewicht van dat verleden met zich mee omdat het een bastaard wordt. Het zijn middeleeuwse toestanden die in stand gehouden worden door eeuwenoude en extreem hardnekkige geloofsovertuigingen.»
Het valt op dat de film zelf wel heel zacht is. Waaraan ligt dat volgens jou?
«Het is een film die zich binnenshuis afspeelt over drie vrouwen, maar in mijn ogen gaat Adam' over de helft van de mensheid. Het is belangrijk om te benadrukken dat het om drie karakters gaat, want de 8-jarige dochter van mijn personage is ook een vrouw. Ze vertegenwoordigt de volgende generatie en ze neemt alles in zich op. Zonder er een groot drama van te maken heeft de film het over verdwenen geluk in een samenleving die beslist dat ze in jouw plaats zal denken. Wat betekent dat je totaal geen bewegingsvrijheid hebt.»
Is dat iets waarin je jezelf kan herkennen?
«Ik heb me ingeleefd in dit verhaal door me te concentreren op de actualiteit in plaats van de familiesituatie van mijn personage uit te spitten. Ik heb zelf geen kinderen. Ik heb dat moederinstinct niet in mijn lijf en ik weet niet wat het betekent als je kind plots van je weggerukt wordt. Maar ik heb wel veel gereisd en ik heb vrouwen gezien die gedwongen worden om zich te onderwerpen. En als ze dat niet doen, lopen ze het risico om stenen in het gezicht te krijgen of levend verbrand te worden. Ik hoefde de situatie van de personages in de film dus niet persoonlijk te kennen. Als je een beetje om je heen kijkt, weet je genoeg.»
Hoe ben je eigenlijk in deze film beland?
«Ik ken Maryam Touzani. We zijn bevriend. Ik wist dat ze haar eerste langspeelfilm zou maken en toen ik het scenario las, stond ik versteld. Ik heb haar voorgesteld dat ik de rol van Abla, de bakkerin, zou spelen, en ik ben blijven zeuren tot ze ja zei. (lacht) Ik moest ook aandringen, want oorspronkelijk wou ze absoluut iemand die in Marokko geboren was. Ik weet goed genoeg dat mijn Marokkaans accent op zijn zachtst gezegd wankel is. Ik kan de woorden wel uitspreken, maar je kan het vergelijken met Jane Birkin die Frans praat. Ik heb dus hard moeten werken.»
Vorig weekend vonden de Magrittes plaats zeg maar de Belgische Oscars. Je was voor de zoveelste keer genomineerd als beste actrice (de prijs ging uiteindelijk naar Veerle Baetens, nvdr.). Wat betekent die erkenning voor jou?
«Het doet me enorm veel plezier. Ook al omdat het heel lang heeft geduurd voordat de mensen in België door hadden dat ik niet Frans ben. Misschien kwam het omdat ik 15 jaar in Parijs heb gewoond. Maar ik ben zeker niet de enige Belgische actrice die dat gedaan heeft.» (lacht)
Stanislas Ide