Kinderen van 9 tot en met 12 jaar zijn stevige mediagebruikers, zo blijkt uit het onderzoek van Helena Bruggeman. De psychologe werkte voor haar thesis mee aan een online bevraging over het digitaal mediagebruik bij 13.871 kinderen uit het vierde tot het zesde leerjaar in de provincie Antwerpen. Daaruit blijkt dat zo'n 2 op de 3 kinderen quasi dagelijks een tablet gebruikt, terwijl 1 op de 3 bijna elke dag een smartphone hanteert.
De kinderen gebruiken de toestellen vooral voor amusement, zoals het bekijken van filmpjes en het spelen van spelletjes. Uit de bevraging blijkt ook dat 18 procent van de kinderen een eigen Facebookprofiel heeft, terwijl dit officieel slechts vanaf 13 jaar toegelaten is. Qua social media is echter vooral Youtube erg populair: zo'n 82% van de kinderen geeft aan de videosite vaak te bezoeken.
Tegenstrijdige theorieën
Bruggeman: "Kinderen van 9 tot 12 jaar staan duidelijk met beide voeten in de digitale wereld. Je kan je dus afvragen wat die media doen met hun sociale relaties en hun welbevinden. Vreemd genoeg wordt die vraag zelden gesteld. Huidig onderzoek kijkt vooral naar de effecten van digitale media bij jongeren en adolescenten."
In die onderzoeken komen volgens Bruggeman twee tegenstrijdige theorieën naar voren. "Een eerste groep onderzoekers stelt dat adolescenten die meer tijd spenderen aan schermgebruik, minder en slechtere sociale relaties hebben en dus ongelukkiger zijn. De andere groep stelt dat het gebruik van sociale media net een positief effect heeft op het sociale netwerk en dus het geluk. Binnen die groep denken sommige onderzoekers dat mensen met een sociaal sterk netwerk het meeste voordeel halen uit het internetgebruik. Het off- en online sociaal netwerk zouden elkaar aanvullen en versterken door de online communicatie met vrienden. Andere onderzoekers stellen dan weer dat het internet vooral sociaal angstige en eenzame adolescenten ten goede komt, omdat zij online gemakkelijker mensen kunnen ontmoeten' en vrienden kunnen maken."
Ontwikkeling
Bruggeman toetste al deze hypothesen bij de kinderen in haar onderzoek, maar ze konden elk worden ontkracht. "Uit onze studie blijkt dat kinderen tussen 9 en 12 jaar zich over het algemeen zeer gelukkig voelen, en zo hoort het ook. Hoeveel tijd kinderen besteden aan schermgebruik heeft daarbij geen enkele invloed op hun geluksgevoel, of dit nu om recreatief, informatief of communicatief schermgebruik gaat. Ook het gebruik van Facebook of andere sociale media lijkt niet samen te hangen met hun geluk."
Is die hele discussie rond schermgebruik en sociale media bij jongeren dan een storm in een glas water? "Toch niet. De uitkomsten in het onderzoek betekenen niet dat digitale media helemaal geen impact hebben op de ontwikkeling. Zo is het best mogelijk dat het wel invloed heeft op de schoolresultaten of is het bijvoorbeeld denkbaar dat wanneer je als kind excessief internet gebruikt, je later ook meer kans hebt op een internetverslaving", aldus Bruggeman.
Helena Bruggeman nam met haar scriptie deel aan de Vlaamse Scriptieprijs 2017. Haar thesis kan je raadplegen op de Vlaamse scriptiebank.