De laatste jaren is de energiekost in België gedaald. Je zou denken dat dat een positief effect heeft op de portefeuille van de consumenten maar dat blijkt toch niet zo te zijn. De energiefactuur kende de afgelopen jaren heel wat schommelingen maar in grote lijnen is die gestegen, ondanks de daling van de energiekosten. Je betaalt dus niet enkel voor de elektriciteit of het aardgas en er zit heel wat meer achter een energiefactuur dan je zou denken.
Een energiefactuur bestaat globaal gezien uit drie delen: de energiekost, de distributie- en transportkosten, ofwel de netvergoedingen en de taksen & heffingen. Deze drie verschillende kostenposten worden allemaal samengebracht op één factuur, die je van je energieleverancier krijgt.
Energiekost
De energiekost is het bedrag dat je betaalt voor jouw energieverbruik. Dit omvat de abonnementskosten en de kostprijs van elektriciteit en aardgas per kWh. De energiekost is de enige component van de energiefactuur waar de energieleverancier invloed op kan uitoefenen. De prijzen en voorwaarden voor deze kostenpost zijn vastgelegd in het contract met je energieleverancier. Zo kan de energiekost variabel of vast zijn voor een periode, afhankelijk van het contract dat de consument afsloot met de leverancier. De laatste jaren is de energiekost gedaald.
Netvergoedingen
De netvergoedingen omvatten de vergoedingen die een distributienetbeheerder ontvangt voor het transport en de distributie van elektriciteit en aardgas. De tarieven van netbeheerders kunnen slechts op vastgestelde tijdstippen worden aangepast. Voorheen was daar goedkeuring van de CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) voor nodig. Sinds 1 juli dit jaar keuren de regionale regulatoren (BRUGEL in Brussel, CWaPE in Wallonië en VREG in Vlaanderen) de nieuwe nettarieven van de verschillende distributienetbeheerders goed. De tarieven van de netbeheerders zullen binnenkort stijgen.
De vergoedingen voor de distributienetbeheerders zijn de laatste jaren sterk gestegen en beslaan gemiddeld 55% van de energiefactuur*. Toch was het tarief voor het transport van gas en de transmissie van elektriciteit bevroren sinds 2012. Zo heeft in Wallonië 23% en in Vlaanderen bijna 40% van de distributiekosten niet rechtstreeks met het distributienetbeheer te maken, maar bestaat het uit toeslagen voor openbare dienstverplichtingen waarvan de kosten geïntegreerd zijn in de energiefactuur. De openbare dienstverplichtingen bevatten onder andere het toekennen van de gratis hoeveelheid elektriciteit die elke huishoudelijke afnemer krijgt in Vlaanderen, de bescherming van klanten met betalingsproblemen en het aankopen voor groenestroom- en warmtekrachtcertificaten.
Taksen en heffingen
Een gemiddelde energiefactuur bestaat voor 7%* uit belastingen en toeslagen die de verschillende overheden heffen op het gebruik van energie. Zo moet een huishoudelijke gebruiker op basis van het gebruik in MWh een federale bijdrage leveren. Die bijdrage gaat niet naar de staatskas, maar wordt gebruikt voor de financiering van onder andere sommige openbare dienstverplichtingen, de werkingskosten van de CREG en de reductie van broeikasgassen om de Kyotonormen te halen. Bovenop de federale bijdrage int de overheid ook nog een energiebijdrage, een toeslag beschermde klanten en BTW.
Facturatiedienst
Ondanks dat verschillende delen van een energiefactuur voor verschillende instellingen bestemd zijn, betaalt de consument toch enkel aan de energieleverancier. Deze levert dus een facturatiedienst aan de transport- en distributiebeheerders en de overheid door deze kosten te innen en integraal door te storten. De energieleverancier draagt ook het volledige incassorisico, wat betekent dat de leverancier deze kosten sowieso moet doorstorten, ook als de klant zijn energiefactuur niet betaalt. Zo zie je maar dat een energieleverancier heel wat werk heeft naast het leveren van energie en dat er nog heel wat andere kosten schuil gaan in je energiefactuur.
*elektriciteiteitsfactuur voor het gemiddeld verbruik van een gezin