David Lynch is zonder twijfel een van de beroemdste regisseurs van zijn tijd, maar weinig mensen weten dat de excentriekeling ook een gediplomeerde schilder is. Dat is net de reden waarom wij vragende partij waren voor deze tentoonstelling, vertelt Frederick Keteleer van At The Gallery. Lynch heeft voor veel mensen een emotionele waarde, zo is Twin Peaks een serie vol jeugdsentiment. Maar zijn kunst is onderbelicht in België.
Primeur
Nochtans is de expo van de cultfiguur geen primeur in ons land. Eerder kwam hij met een resem litho's naar La Louvière en twee jaar geleden exposeerde hij een aantal fotografische werken in Brussel. Toch is deze tentoonstelling uniek. Het is de eerste keer dat Lynch aquarellen voorstelt in ons land. Bovendien zijn alle kunstwerken ook te koop. Wie er eentje wil aanschaffen, moet tussen 6.000 en 120.000 euro betalen.
Morgen gaat de expo van start, maar de Amerikaan zal zelf niet aanwezig zijn. Hij wou wel, maar al zijn focus gaat nu naar het derde seizoen van Twin Peaks. Dat is zijn enige bezigheid, grapt Keteleer. Dat lijkt de vele voornamelijk jonge David Lynch-fans niet te deren, want volgens de Facebookpagina van het event staan er al 1.600 mensen te trappelen voor de opening.
De retrospectieve die er geen is
In totaal hangen er twintig werken aan de muur, stuk voor stuk aquarellen, olieschilderijen en bewerkte foto's die gemaakt zijn tussen 1988 en 2012. Samen omvatten ze een groot deel van zijn oeuvre, waardoor het geheel aanvoelt als een soort retrospectieve.
De duivel-doet-al heeft doorgaans de gewoonte om zijn tentoonstelling te vernoemen naar de titel van een schilderij. Deze keer gaat die eer naar It was like dancing with a ghost' (foto links), en dat is geen vreemde keuze. Het schilderij uit 1994 ademt de sfeer van het Lynchuniversum uit: duister en even scherp als het hakmes van een slager. Terwijl de meeste mensen hun angsten niet accepteren en de donkerste kanten van de maatschappij genegeerd worden, omhelst Lynch die net. De scènes lijken recht uit een nachtmerrie te komen en de dunne lijn tussen fictie en realiteit vormen de rode draad.
Kleur is te beperkend
De onheilspellende sfeer brengt Lynch steevast tot uiting met donkere kleuren. Ik zou niet weten wat ik moet aanvangen met kleur, zei de grootmeester ooit in een interview. Kleur is te beperkend en laat je niet wegdromen. Zwart heeft een diepte waarin je jezelf kan onderdompelen, tot je je angsten tegenkomt. Pas dan kan je zien waar je van houdt en wordt het als een droom.
Een zwart schilderwerk waar je uren naar kan staren, is bijvoorbeeld Billy finds a book of riddles in his own backyard', het favoriete werk van Keteleer. Het lijkt wel een snapshot uit een verhaal waarbij je zoveel meer kan verzinnen. Hetzelfde geldt voor zijn Couch series' (foto rechtsboven) of Distorted Nudes', oude pornofoto's die digitaal gemanipuleerd zijn en waarbij Lynch duidelijk uit het creatieve vaatje van Francis Bacon getapt heeft.
De misvormde lichamen, de verlaten fabrieksgebouwen of de griezelige variant van Mickey Mouse (foto rechtsonder) zorgen ervoor dat je een beetje gedesoriënteerd bent als je buitenstapt. Lynch is duidelijk even uniek in zijn films als zijn kunstwerken en valt niet in een hokje of kunststroming te plaatsen. Of om het met de woorden van Keteleer te zeggen: Er is niemand die kan doen wat hij doet. Hij heeft de gave om gevoelens en angsten van mensen bloot te leggen, en het resultaat valt met niets te vergelijken.
David Lynch, It was like dancing with a ghost, van 21 mei tot 3 juli, in At The Gallery, Leopoldstraat 57, Antwerpen.
Door Liesbeth De Corte
Foto's At The Gallery