Daarmee liggen de slotconclusies van het rapport in lijn met wat de experts begin februari al aankondigden tijdens een persconferentie na afloop van hun vier weken durende missie in China. Toen werd het scenario waarin een dier als "tussensoort" fungeerde om het virus op de mens over te dragen al als "meest waarschijnlijke" naar voren geschoven. Welke soort dat ander dier is, is nog niet duidelijk.
"Rekening houdend met de literatuur over de rol van landbouwdieren als gastheer voor opkomende ziektes is het nodig ander onderzoek te voeren", klinkt het in de conclusies. "Die extra onderzoeken moeten een grotere geografische focus hebben, in China en elders."
Meerdere scenario's
De piste die Peking verkiest is dat het virus via diepgevroren vlees dat in China aankwam, werd overgedragen. De WHO-experts noemen die piste nog altijd "een mogelijkheid". Daarnaast wordt het feit dat er een rechtstreekse overdracht was van vleermuis op mens ook als "mogelijk" omschreven. Naar deze twee scenario's en het waarschijnlijkste scenario moet nu meer onderzoek gedaan worden.
Het onderzoek op de markt voor levende dieren in Wuhan waar het virus voor het eerst zou opgedoken zijn, en op andere markten in Wuhan, heeft niet toegelaten "bewijzen te vinden voor de aanwezigheid van besmette dieren, maar de analyse van de bevoorradingsketen heeft nuttige informatie opgeleverd" voor gerichte opvolgingsstudies, in de naburige regio's en landen.
Chinese indruk
De Chinese autoriteiten hebben eind 2019 geprobeerd feiten over het opgedoken virus geheim te houden en hebben klokkenluiders aangepakt. Het land toonde zich ook bijzonder terughoudend om het WHO-onderzoek toe te laten. De experts werden pas na wekenlang diplomatiek getouwtrek tot het Chinese grondgebied toegelaten.
Na de persconferentie van begin februari was al te horen dat de Chinese autoriteiten te zeer hun stempel drukten op de bevindingen. Peking hoopt dat het onderzoek zal aantonen dat het virus niet in China ontstaan is.
De publicatie van het WHO-rapport werd al herhaaldelijk uitgesteld, wat vragen deed rijzen over pogingen van de Chinezen om de schuld voor de pandemie af te schuiven. Zondag nog toonde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken zich bezorgd over de manier waarop het rapport word opgesteld, omdat Peking de pen mee vastgehouden zou hebben.