Het gaat niet goed met de noordpool. Na een extreem warme winter - de warmste in 130 jaar -, enkele hittegolven en een smeltende permafrost woeden er sinds enkele maanden ook felle bosbranden. Het brandt onder meer in delen van Rusland, Alaska, Canada en Groenland die boven de noordpoolcirkel liggen.
Bosbranden en hogere temperaturen zijn in de zomer op zich niet abnormaal in de noordpool, maar wel in deze extreme mate. De meest recente data van de Copernicus Atmosphere Monitoring Service tonen aan dat de bosbranden in de noordpool tot 24 augustus al 245 megaton aan CO2 hebben uitgestoten in 2020. Dat is zo'n 35% meer dan in 2019, toen er in totaal slechts 181 megaton CO2 werd uitgestoten.
Honderden bosbranden in juli
Ook 2019 was nochtans een abnormaal jaar op het vlak van hitte en bosbranden in de noordpool. We hebben twee jaar van abnormaal hoge activiteit gezien, volgens het satellietrapport dat teruggaat tot 2003, zegt assistent-professor milieugeografie Thomas Smith van de London School of Economics in The Guardian.
Images of this years unprecedented #ArcticFires via @Pierre_Markuse https://t.co/EvaQloB281 #Arctic #remotesensing pic.twitter.com/ADaqnw20Js
World Meteorological Organization (@WMO) July 30, 2020
Maar dit jaar brak dus nog meer records - en 2020 is nog niet voorbij. Volgens Mark Parrington, wetenschapper bij de Copernicus Atmosphere Monitoring Service, was 2020 gelijkaardig aan 2019 op het vlak van warmte en droogte. Het hoog aantal bosbranden in juli van dit jaar maakt echter het verschil. De absolute piek in het aantal geobserveerde actieve bosbranden was ongeveer 600 eind juli. Ter vergelijking: in 2019 lag dat record op 400, tussen 2003 en 2018 schommelden ze gemiddeld rond de 100. De maand juli 2020 zou volgens schattingen zo op z'n eentje 205 megaton aan C02 hebben geproduceerd.
Zee-ijs
De bosbranden worden veroorzaakt door een combinatie van droge grond, warm weer en stormen met blikseminslagen. De hitte in Siberië brak dit jaar absolute records en zorgde ervoor dat de noodtoestand werd uitgeroepen in het gebied. Volgens wetenschappelijk onderzoek zouden de hittegolven onmogelijk zijn geweest zonder door mensen veroorzaakte klimaatopwarming.
Thomas Smith waarschuwt dat de branden ook oude veenmoerassen kunnen opbranden, waarin enorm veel CO2 opgeslagen ligt. Bovendien kunnen de donkere aerosoldeeltjes van de ontstane rook op het ijs belanden, waardoor het sneller hitte opslaat (en sneller smelt). Hoe minder ijs, hoe sneller de zee ook opwarmt. Het zee-ijs in het noordpoolgebied heeft nu al dramatisch lage proporties aangenomen.
Tot nog toe werd gedacht dat het Noordpoolgebied twee keer zo snel opwarmde als de rest van de wereld, maar natuurkundige Antti Lipponen van het Finse Meteorologische Instituut denkt dat dat een grove onderschatting is. Op basis van cijfers van NASA stelt hij dat het gebied boven 64 graden noord de afgelopen dertig jaar 3,8 keer zo snel opwarmde dan de rest van de wereld.