Matthias (57) verblijft al ruim 9 jaar in de gevangenis van Hasselt. Vooral zijn kinderen, kleinkinderen en echtgenote heeft hij de afgelopen periode gemist. «Ik heb mijn echtgenote vier maanden niet gezien. Wel gehoord, telefonisch. Maar niet gezien of gevoeld», aldus Matthias. De directie van de gevangenis besloot het bezoek te weren omdat ze koste wat het kost wilde voorkomen dat het virus tot in de gevangenis raakte.
«Midden maart zijn wij begonnen met de gevangenis helemaal te isoleren van de buitenwereld», zegt Paul Dauwe, directeur van de gevangenis van Hasselt. «Alle vormen van bezoek werden opgeschort. Eigenlijk kwam hier niemand meer binnen, behalve mensen die van cruciaal belang waren voor de werking van de gevangenis zoals leveranciers en daarnaast ook advocaten. Dat blijft uiteraard niet zonder gevolgen», gaat Dauwe verder. «In de gevangenis verblijven vooral mensen die sowieso niet uitblinken op vlak van waardevolle sociale contacten. Net deze mensen werden volledig afgesloten van de buitenwereld. Dat heeft enorme negatieve implicaties, niet enkel voor hun leven hier, maar ook voor hun kansen op re-integratie later. Maar we hadden geen andere keuze.»
"Binnen de drie dagen is iedereen besmet"
Ook veel gedetineerden zien de noodzaak van de maatregelen in, en het begrip ervoor is dan ook groot, zoals bij Tom. «74 dagen helemaal geen bezoek krijgen is heel frustrerend, maar begrijpelijk», vertelt hij. «Anders zou het coronavirus in de gevangenis binnen zijn geraakt en dan waren we allemaal gesjost. Wij leven hier op een paar vierkante meter samen. Als één iemand besmet raakt, is binnen de drie dagen iedereen besmet. Er is bovendien geen enkele gevangenis in België die de accommodatie heeft om zo'n situatie op te vangen», vertelt Tom.
Volgens directeur Dauwe bewijst de coronacrisis nogmaals dat sociaal contact, en bij uitstek bezoek, ontzettend belangrijk is voor de mensen in de gevangenis. Daar kan gedetineerde Valerie, moeder van twee kinderen, van meespreken. «Het ergste aspect aan geen bezoek te ontvangen is de eenzaamheid. Je hebt wel mensen rond u, maar die mensen heb je eigenlijk niet nodig. Je hebt je familie nodig», stelt ze.
Videobezoek
Veel gedetineerden stortten zich tijdens de coronacrisis op het bellen én videobellen. Om de leegte van het gebrek aan bezoek op te vullen, werd namelijk het videobezoek ingevoerd. Een primeur in de gevangenis. «In alle jaren dat ik in de gevangenis zit hebben we nooit de mogelijkheid gehad om te videochatten», zegt Tom. Als moeder vindt Valerie het ontzettend belangrijk om contact te houden met haar gezin. «Ik belde wel 5 à 6 keer per dag zodat ik de kinderen kon horen. Ook het videochatten heeft mij enorm geholpen. Zo kon ik toch mijn gezin wat meevolgen en kijken wat ze allemaal doen.»
Volgens Dauwe vormt het videobezoek niet alleen een goede vervanger van het normale bezoek, maar biedt het ook extra mogelijkheden. «Het videobezoek is een heel andere beleving. De gedetineerden kunnen bij hun dierbaren thuis binnenkijken. Anderzijds biedt het ook mogelijkheden voor gedetineerden die normaal geen bezoek kunnen krijgen, omdat hun familie in het buitenland woont bijvoorbeeld. We zijn dan ook van plan om het videobezoek te behouden, ook na de coronacrisis.»
Voor veel gedetineerden is het moeilijk om naar de toekomst te kijken. Momenteel zitten de coronacijfers in ons land weer volop in de lift. «Als gevangenis hangen we af van het gedrag van de mensen buiten. Het is niet in de gevangenis dat de pandemie sterker of zwakker wordt. Wij hangen volledig af van de mate waarin de mensen in de vrije samenleving de maatregelen naleven. Als de cijfers blijven stijgen, zullen wij verplicht zijn de bezoekregeling opnieuw verstrengen», concludeert Dauwe.
Aida Macpherson