Officieel brengen Amerikanen vandaag hun stem uit, maar door de coronacrisis werd al veelvuldig per post gestemd. Indien de resultaten nipt zouden zijn in de zogenaamde swing states', valt de kans op een juridische veldslag om het Witte Huis niet uit te sluiten.
De titelhouder: Donald Trump
Toen Donald Trump vier jaar geleden werd verkozen tot president, kwam dat voor velen als een verrassing. De kleurrijke politieke nieuwkomer liep in de peilingen achter op Hillary Clinton. De grote vraag is nu of de geschiedenis zich gaat herhalen: de 74-jarige Republikein staat weer achter in de peilingen, maar blijft ondanks een recente coronabesmetting onvermoeibaar campagne voeren.
Donald Trump maakte voor zijn presidentschap naam als ondernemer. In 1971 nam hij het bedrijf van zijn vader over en noemde het The Trump Organization. Trump exploiteerde als zakenman onder meer hotels, casino's en de befaamde Trump Tower in New York. Ook stond zijn naam op allerlei producten, van bordspelletjes tot etenswaren en vodka. Hij dankt zijn internationale bekendheid aan het boek 'The Art of the Deal' en vooral het programma 'The Apprentice', dat hij tussen 2004 en 2015 presenteerde.
Hoewel Trump zich graag presenteert als succesvolle zakenman, gingen zijn bedrijven ook herhaaldelijk failliet. The New York Times concludeerde onlangs nog dat de president zowel in 2016 als 2017 slechts 750 dollar (ruim 633 euro) aan inkomstenbelasting betaalde. Ook zou hij voor honderden miljoenen dollars aan schulden hebben. Trump weigert zelf zijn belastingenaangiften openbaar te maken, wat nochtans de traditie is voor presidentskandidaten.
In 2015 besloot Trump een gooi te doen naar het presidentschap met de slogan «Make America Great Again». Hij beloofde het Amerikaanse belang in de wereld voorop te stellen en zijn land weer sterker te maken. Hij gaf ook aan te willen vechten voor de «vergeten» kiezers, de blanke «blue collar"-families of arbeidersfamilies. Hij kon zo de aandacht trekken van traditioneel Democratische kiezers in de «rust belt states», staten die lijden onder een industriële achteruitgang sinds de jaren 1980 zoals Michigan en Pennsylvania. Het was geleden van 1988 dat beide staten nog kozen voor een Republikeinse presidentskandidaat. Trump beloofde ook om het moeras van Washington droog te leggen door lobbygroepen te bannen die het leven van de arbeidersklasse zuur maken.
Trump profileerde zich ook als de antimigratiekandidaat. Hij pleitte al vroeg voor een muur tussen de VS en Mexico en kort nadat hij president werd voerde hij een inreisverbod in voor moslims uit een reeks landen. Ondertussen is Trump begonnen aan de bouw van zijn grensmuur, maar wel zonder de door hem beloofde Mexicaanse financiering.
De president botste ook met traditionele bondgenoten. Hij oefende druk uit op andere NAVO-lidstaten om meer uit te geven aan defensie en trok de VS terug uit internationale verdragen, zoals het klimaatverdrag van Parijs en het door zijn voorganger Obama gesloten nucleaire akkoord met Iran. Ook besloot hij de beruchte Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un persoonlijk te ontmoeten.
Tegenover China, bondgenoot van Noord-Korea, koos Trump dan weer een harde lijn. Hij lanceerde een handelsoorlog tegen de Aziatische grootmacht en botste met Peking over het coronavirus. Hij besliste ook om de financiering aan de Wereldgezondheidsorganisatie stop te zetten omdat die zich te weinig kritisch opstelde tegenover China.
Trump ging ook in de binnenlandse politiek de confrontatie niet uit de weg. Zo heeft hij steeds beloofd om Obamacare af te schaffen, al is dat tot vandaag niet gebeurd. Hij ligt ook regelmatig in de clinch met de Democraten over allerhande onderwerpen, zoals de aanpak van de coronacrtisis, het migratiebeleid of het politiegeweld in de VS. In 2019 werd tegen Trump een afzettingsprocedure gestart omdat hij aan Oekraïne informatie had gevraagd over Joe Biden.
En ook binnen Trumps eigen administratie liep niet alles van een leien dakje. De afgelopen jaren passeerden verschillende stafchefs, topadviseurs, ministers en woordvoerders de revue. De kortste loopbaan was zonder twijfel die van Anthony Scaramucci, die slechts 10 dagen in dienst bleef als communicatieadviseur.
Met de campagne van 2020 zet Trump zijn huidige koers voort met zijn vaste slogan 'Make America Great Again'. De verkiezingen geven hem ook de kans om te bewijzen dat hij in staat is om de verkiezingen te winnen zonder de hulp van Rusland. Dat land heeft desinformatiecampagnes gevoerd tegen Clinton in 2016, wat een invloed kon gehad hebben op het verkiezingsresultaat.
De uitdager: Joe Biden
Hij was ooit een van de jongste senatoren uit de Amerikaanse geschiedenis en kan nu ook de oudste president worden. De 77-jarige politiek veteraan Joe Biden is bezig aan zijn derde poging om het Witte Huis te veroveren en lijkt dichterbij te zijn dan ooit.
Biden lijkt in veel opzichten de tegenpool te zijn van zijn tegenstander, politiek straatvechter en vastgoedmagnaat Donald Trump. De in Scranton (Pennsylvania) geboren Biden is de zoon van een handelaar in tweedehandsauto's en was trots op zijn bescheiden levensstijl. Hij noemde zichzelf «Middle-Class Joe» (Joe uit de middenklasse) en grapte dat hij de «armste persoon» in het Congres was. De laatste jaren verdiende hij overigens miljoenen dollars met boekverkopen en door speeches te geven.
De Democraat is al een halve eeuw actief in de politiek. Hij won in 1972 op 29-jarige leeftijd een Senaatsverkiezing in de kleine staat Delaware. In dat jaar sloeg ook het noodlot toe: Biden verloor zijn echtgenote Neilia en dochter Naomi door een ernstig verkeersongeval, zijn zonen Beau en Hunter raakten ernstig gewond. Biden ging daarom niet naar Washington om beëdigd te worden als senator, maar legde de ambtseed af in het ziekenhuis. Hij besloot in Wilmington te blijven wonen om meer tijd met zijn kinderen te kunnen doorbrengen en ging met de trein naar zijn werk in de hoofdstad. In 1977 trouwde hij met zijn huidige partner Jill. Het stel kreeg in 1981 een dochter, Ashley.
In de Senaat was Biden gekend als iemand die sterk gelooft in samenwerking tussen de twee partijen en hij probeerde steeds een opening te creëren in de richting van de Republikeinen, zelfs al zag zijn partij geen gesprekspartners in de andere partij. Als voorzitter van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Betrekkingen had hij bovendien veel aandacht voor de rol van de Verenigde Staten op het wereldtoneel.
Biden deed in 1987 en 2008 een gooi naar het presidentschap. In beide gevallen kwam hij niet verder dan de voorverkiezingen van de Democraten. Wel mocht hij in 2009 aantreden als vicepresident van Barack Obama. Zij zaten twee ambtsperioden in het Witte Huis.
In die periode kreeg Biden te maken met een nieuwe familietragedie: zijn zoon Beau overleed op 46-jarige leeftijd aan een hersentumor.
Biden deed niet mee aan de presidentsverkiezingen die volgden op de dood van zijn zoon, maar stelde zich dit jaar toch weer kandidaat. Hij won de Democratische voorverkiezingen en heeft volgens peilingen goede kaarten om Trump te verslaan en terug te keren naar het Witte Huis. Hij zou dan wel de oudste president zijn in de geschiedenis van zijn land.
"Als we Donald Trump acht jaar in het Witte Huis geven, zal hij het karakter van deze natie voor altijd fundamenteel veranderen, wie we zijn, en ik kan niet aan de zijlijn blijven staan en ernaar kijken", zei Biden toen hij aankondigde dat hij zich kandidaat stelde voor de Democratische voorverkiezingen. Tijdens zijn campagne profileerde de Democraat zich dan ook vooral als een redelijk en rationeel alternatief voor Donald Trump. De laatste maanden hamert hij bijvoorbeeld voortdurend op de aanbevelingen van experts over de coronapandemie, terwijl Trump die adviezen consequent in de wind slaat.