De feiten dateren al van begin 2018, toen de 38-jarige Jozef Chovanec op de luchthaven van Charleroi een personeelslid wegduwde en zonder zijn ticket te tonen op het vliegtuig probeerde te stappen. Chovanec, een jonge vader die tot dan toe een blanco strafblad had en onbesproken was, werd uit het vliegtuig gezet en in een cel op de luchthaven gestoken. Volgens de dokter had de man verwijde pupillen en was hij vermoedelijk onder invloed van alcohol of drugs. Dat vermoeden werd niet getest. Uit de autopsie achteraf bleek dat hij clean was.
Psychose
Zijn echtgenote, Henrieta Chovancová, denkt dat haar man een psychose moet hebben gehad. Zij legde na zijn overlijden een klacht neer tegen onbekenden. De politie maakte immers gebruik van buitensporig geweld, zo blijk uit de bewakingsbeelden. Tijdens de nacht van Chovanecs verblijf in de cel werd hij meerder keren onrustig, waarna hij telkens weer kalmeerde. Om 4 u 20 sloegen zijn stoppen nogmaals door, hij beukte tot bloedens toe zijn hoofd tegen de muur. De politie kwam binnen met schild en dreef Chovanec in een hoek.
De agenten duwden de man op bed, boeiden hem en maakten zijn enkels vast aan het bed met strips. Chovanec leek gekalmeerd, maar toen de ambulance en de brandweer arriveerde, verzette hij zich zodanig dat zijn enkelstrips knapten. Het was op dit moment dat vijf agenten op hem gingen zitten en hangen om hem in bedwang te houden. Een zesde politieagent stond ernaast en hield zijn gezicht in de gaten om te kijken of hij nog ademde - zo schrijft het boekje het voor.
Hitlergroet
Plots legde een van de agenten echter een blauw deken over Chovanecs gezicht. "Om te kalmeren", verklaarde de bewuste agent achteraf. De agent die moest controleren of Chovanec nog ademde, danste intussen in het rond en deed een Hiltergroet. Er werden ook grapjes gemaakt.
De man leek gekalmeerd, maar toen de MUG om 5 u 04 de cel binnenkwam en hem onmiddellijk een kalmeringsmiddelmiddel gaf, bleek dat hij geen hartslag meer had. Chovanec werd gereanimeerd en overgebracht naar het ziekenhuis, waar hij enkele dagen later overleed.
De wetsdokter die door het gerecht werd aangesteld, denkt dat Chovanec gestorven is door een hersenoedeem dat veroorzaakt werd doordat hij zijn hoofd tegen de muur bonkte. Over het politie-optreden wordt echter met geen woord gerept. Chovanecs echtgenote, die volgens haar advocate "een gebroken vrouw" is, vindt dat niet kunnen. "Na 2,5 jaar staan de onderzoekers nog nergens", zucht ze. Daarom vroegen haar advocaten Ann Van De Steen en Leroy Lievens de afgelopen maanden al meermaals om een nieuw onderzoek aan de onderzoeksrechter in Charleroi.
"Fouten gemaakt"
De advocaten stelden ook een medische tegenexpert aan, die erop wijst dat de ademhaling van Chovanec langdurig, excessief en ernstig werd belemmerd. Volgens zijn rapport en op basis van de camerabeelden zat één politieagent 16 minuten lang met zijn volle lichaamsgewicht op de borstkas van het slachtoffer. Samen met het deken over het gezicht van Chovanec veroorzaakte dat een belemmering van de luchtwegen en zo een toestand waarin een fatale hartritmestoornis werd vergemakkelijkt.
Er zijn in dit dossier fouten gemaakt, door betrokkenen maar ook door onderzoekers, zegt advocate Ann Van De Steen. Daarom wil de advocate ook een nieuwe onderzoeksrechter die de zaak behandelt. "Mijn cliënte heeft het gevoel dat men dit in de doofpot wil stoppen." Volgens het parket van Charleroi is het onderzoek naar de exacte doodsoorzaak bijna afgelopen. Het zou zo lang geduurd hebben omdat de nabestaanden twee keer bijkomende onderzoeksdaden vroegen. Ook Covid-19 zorgde voor de nodige vertraging.
De betrokken agenten werden ondervraagd, maar verdedigen hun acties. De celvloer is van beton. Anders was hij misschien uit bed gerold en had hij zich pijn kunnen doen", klinkt het. Ze zouden zo lang gewacht hebben om alarm te slaan omdat de dokter had gezegd dat hij onder invloed was en beetje bij beetje zou kalmeren.
Volgens de federale politie zijn de interne richtlijnen na de feiten aangescherpt. Bovendien mag de vrouw die de Hitlergroet deed geen operationele diensten meer doen en geen contacten meer hebben met publiek. Ze wachten het onderzoek af om verder te reageren. Ook aan politieke zijde wekt de zaak reacties op. Onder andere minister van Justitie Koen Geens en Pieter De Crem reageerden vol afschuw.