Uit het rapport, waarvoor 1.167 Vlamingen werden bevraagd tussen midden januari en midden februari, blijkt dat 71 procent van de Vlamingen minstens één keer per dag het nieuws consumeert, een daling met tien procentpunten in vergelijking met vorig jaar. De daling gaat samen met een tanende interesse in het nieuws. Opmerkelijk is dat 23 procent van de jongeren tussen 18 en 25 aangeeft geen interesse te hebben in nieuws.
Verklaringen
Daar zijn volgens prof. dr. Ike Picone, hoofddocent Media en Journalistieke Studies aan de VUB, verschillende verklaringen voor. «Zo zijn jongeren vaker geïnteresseerd in meer constructief, positief en oplossingsgericht nieuws. Uit ander internationaal onderzoek blijkt bovendien dat jongeren meer op zoek gaan naar nieuws dat past binnen hun eigen leefwereld en nuttig is voor hun eigen ontwikkeling, wat ze in de traditionele media misschien minder vinden», zegt hij. «Daarnaast gebruiken jongeren social media als voornaamste nieuwsbron en maken zij een minder scherp onderscheid tussen hard nieuws en nieuws uit hun eigen sociaal netwerk.»
Sociale media
Wat kunnen de media doen om de interesse van de jongeren op te wekken? «De nieuwsbeleving van jongeren heeft deels te maken met hun levensfase, waarin ze veel aandacht hebben voor zelfontplooiing», aldus Picone. «Daarnaast is het een uitdaging voor de media om hun journalistieke insteek te verzoenen met sociale media.»
Een good practice lijkt het Instagramaccount @nws.nws.nws, dat nieuws post gericht naar tieners. Het aantal 18- tot 24-jarigen dat via het account het nieuws volgt, is gestegen van 8 procent in 2021 tot 29 procent in 2023.
De openbare omroep doet het volgens het onderzoek in het algemeen goed. Zo consulteert 60 procent van de nieuwsgebruikers minstens wekelijks de VRT-merken voor offline nieuws en bereiken de onlinemerken van VRT 37 procent van de nieuwsgebruikers. Ruim drie kwart (76 procent) van de respondenten noemen de openbare omroep bovendien betrouwbaar.
«De openbare omroep krijgt de laatste jaren wel eens een steek vanuit de politiek. Dan is het toch belangrijk te beseffen dat er onder Vlaamse nieuwsgebruikers nog een breed draagvlak voor is. De VRT blijft voor velen zowel maatschappelijk als persoonlijk relevant», aldus dr. Ruben Vandenplas, media-onderzoeker bij imec-SMIT-VUB. Het is de eerste keer dat het onderzoek peilt naar de mening over de openbare omroep.
Vertrouwen
Het vertrouwen in het nieuws blijft ondertussen afnemen. Zo zegt 51 procent van de Vlamingen «het meeste nieuws meestal te vertrouwen». Wie vooral nieuws via de televisiejournaals raadpleegt heeft het meeste vertrouwen in het nieuws (63 procent), mensen die het nieuws volgen via sociale media hebben het minste vertrouwen (38 procent). «Daar komen mensen vooral kritiek op de journalistiek tegen», zegt Picone. «Dat mensen die betalen voor nieuws dat vooral voor kwaliteit en unieke verhalen doen, toont wel hoe nieuwsmedia zich kunnen positioneren als een alternatief voor een toxische online omgeving.»
Opvallend is nog dat 37 procent van de respondenten aangeeft hun algoritmes te proberen beïnvloeden om meer betrouwbaar nieuws te krijgen via sociale media. Het gaat dan om het (ont)volgen of blokkeren van bepaalde bronnen of personen of het wijzigen van andere instellingen. «Dat is bemoedigend», zegt Icone. «Er is een daling van het vertrouwen in het nieuws, maar mensen proberen dat wel te compenseren met hun algoritmes.»