Er bestaat bezorgdheid onder economen over de mogelijke uitbreiding van het conflict naar het Midden-Oosten, waarbij Israël en Libanon raketaanvallen uitwisselen, terwijl Israël voortdurend bombardeert in Gaza. Dit heeft geleid tot aanzienlijke aantallen burgerlijke slachtoffers en heeft een diepgaande humanitaire crisis veroorzaakt.
Hoewel de oplopende spanningen de economische activiteit in Europa kunnen beïnvloeden door verminderde handel met het Midden-Oosten, benadrukte Vashkinskaya dat de blootstelling van het continent beperkt is. Dit is te wijten aan het feit dat de eurozone slechts ongeveer 0,8% van het bbp naar Israël en zijn buurlanden exporteert, terwijl de handelsblootstelling van het Verenigd Koninkrijk minder dan 0,2% van het bbp bedraagt.
(Afbeelding: Bloomberg)
Context van het EU-lidmaatschap:
De EU, met haar sterke economische banden over de hele wereld, is kwetsbaar voor externe schokken. Conflicten elders hebben niet alleen directe gevolgen voor de betrokken regio's, maar kunnen ook bredere economische en geopolitieke implicaties hebben.
Economische gevolgen voor de EU:
1. Handelsverstoringen en logistieke problemen:
Het conflict kan de vlotte werking van handelsroutes en logistieke ketens tussen de EU en de regio ernstig verstoren. Europese bedrijven die afhankelijk zijn van invoer en uitvoer kunnen geconfronteerd worden met onvoorziene uitdagingen.
2. Energieprijzen:
De geopolitieke aard van het conflict kan leiden tot schommelingen in energieprijzen, waarbij de EU als grootverbruiker sterk wordt beïnvloed. Onzekerheid in de regio kan de prijzen van olie en gas beïnvloeden, wat op zijn beurt de kosten voor zowel consumenten als bedrijven in de EU kan opdrijven.
Afhankelijk van de intensiteit van de daling in olieaanbod heeft het commodities-team van Goldman Sachs een reeks negatieve scenario's geëvalueerd die zouden kunnen leiden tot stijgingen van de olieprijzen tussen 5% en 20% boven de basislijn.
Volgens Vashkinskaya "vermindert een aanhoudende stijging van de olieprijs met 10% meestal het reële bbp van de eurozone met ongeveer 0,2% na één jaar en verhoogt het de consumentenprijzen bijna 0,3 procentpunt gedurende deze tijd," waarbij ze toevoegt dat dezelfde effecten zichtbaar zijn in het Verenigd Koninkrijk.
Eind oktober lag de prijs van Brent-ruwe olie vrijwel weer op het niveau van voor het conflict, wat twijfel doet rijzen over de vraag of de olieprijzen lang genoeg hoog zullen blijven voor de neerwaartse druk om zich te manifesteren.
Volgens haar is de huidige gasmarkt minder goed voorbereid om te reageren op negatieve aanbodschokken, en de afname van de wereldwijde export van vloeibaar aardgas (LNG) uit Israëlische gasvelden is de belangrijkste oorzaak van de stijgende gasprijzen.
Vashkinskaya verklaarde: "De schattingen van ons commodities-team wijzen op een aanzienlijke stijging van de Europese aardgasprijzen in geval van een neerwaartse aanbodscenario in het bereik van 102-200 EUR/MWh." Ze betoogde echter dat bedrijven er beter aan zouden doen als de overheid zou reageren door energiekostenondersteuningsprogramma's te handhaven of te hervatten, wat zou helpen om de klap voor het beschikbare inkomen van consumenten te verzachten.
(Afbeelding: Bloomberg)
3. Financiële markten:
De aanhoudende onzekerheid en spanningen kunnen leiden tot volatiliteit op de financiële markten. Beleggers, altijd op zoek naar stabiliteit, kunnen terughoudender worden, wat gevolgen kan hebben voor aandelenmarkten en valutawaarden binnen de EU.
4. Humanitaire hulp en vluchtelingenstromen:
De EU is vaak betrokken bij humanitaire hulpinspanningen en kan geconfronteerd worden met een toename van vluchtelingenstromen als gevolg van het conflict. Dit heeft niet alleen humanitaire gevolgen, maar kan ook de sociale systemen en overheidsuitgaven in EU-lidstaten onder druk zetten.
Belangrijke overwegingen
Het is van cruciaal belang om te erkennen dat de economische gevolgen slechts één aspect zijn van de bredere humanitaire en politieke overwegingen. Een holistische benadering is vereist, waarbij rekening wordt gehouden met factoren als mensenrechten, internationaal recht en diplomatieke betrekkingen.
Maxim Manturov, Hoofd van het Onderzoeksteam voor Investeringen bij Freedom Finance Europe, zegt dat: "Israël is de 25e handelspartner van de Europese Unie en vertegenwoordigt slechts 0,8% van de totale goederenhandel van de Europese Unie in 2022."
De impact van het Israël-Hamas conflict op de EU-economieën is complex en gelaagd. Het is van vitaal belang dat beleidsmakers, zowel op nationaal als op EU-niveau, een holistisch perspectief hanteren bij het beoordelen van deze impact. Proactieve maatregelen moeten worden genomen om economische stabiliteit te waarborgen en veerkracht te behouden, met het oog op een steeds veranderende mondiale context. De EU kan haar rol als actieve speler op het wereldtoneel versterken door op evenwichtige wijze om te gaan met de economische gevolgen van dergelijke conflicten, waarbij ze zowel de eigen belangen als bredere humanitaire waarden in overweging neemt.