2009: Sluipende gluiperds
In 2009 moest een filiaal van de supermarktketen Walmart in Californië de deuren al sluiten om kwart voor drie ’s ochtends nadat klanten elkaar te lijf gingen. Werknemers zeiden dat de «winkel gebombardeerd werd» en de shoppers «oorlogszuchtig» waren. Maar eenmaal alle klanten de winkel uit gezet waren, begon de echte chaos pas. Koopjesjagers die buiten wachtten om de winkel opnieuw in te mogen, schreeuwden en klopten op de ruiten. Sommigen probeerden zelfs de winkel gluiperig in te sluipen via de tuinafdeling van de supermarkt. «Het was eng», concludeerden de winkelmedewerkers. Pas om 6 uur ’s ochtends was de rust teruggekeerd.
2011: Peppersprayaanval
Nog een incident in de supermarktketen Walmart. Black Friday begon in 2011 al op donderdagavond in een van hun filialen in Los Angeles. De keten gaf enorme kortingen op Xbox-consoles, Wii-spelletjes en Bratzpoppen. Eén vrouw wou zo graag een goedkope deal strikken dat ze haar tegenstanders uitschakelde met pepperspray. Ze sproeide het brandende goedje op twintig mensen, waaronder kinderen. De slachtoffers raakten lichtgewond en hadden last van irritaties aan de ogen, huid en keel. De lokale brandweer sprak van een «daad van competitief shoppen» en zeiden dat de vrouw doelbewust pepperspray meegepakt had om haar medeshoppers een stapje voor te zijn.
2011: De wafelijzerrel
In 2011 brak er een relletje uit in de supermarkt Walmart in Arkansas. De oorzaak? Een spotgoedkoop wafelijzer. Voor slechts 2 dollar (1,77 euro) kon je die avond een wafelijzer scoren waarmee je twee wafels per keer kon bakken. De beelden van het incident gingen destijds viraal: verschillende shoppers trekken, duwen en kruipen over elkaar heen. Sommigen konden wel zes wafelijzers scoren, terwijl anderen lichtgewond het filiaal verlieten.
2016: Met de zweep erop
In 2016 draaide de verkoop van Adidas sneakers uit tot een gewelddadige bijeenkomst. Een sneakerwinkel in Vancouver verkocht die nacht een speciale en zeldzame sneaker aan een erg scherpe prijs. Mensen die op weg waren naar café of de club stonden samen met andere shoppers aan te schuiven, wachtende op het moment dat de winkel zou openen. Maar de sneakershop is die avond gesloten gebleven nadat verschillende gevechten uitbraken. Het werd pas echt gevaarlijk toen een halfnaakte man zijn riem uit zijn broek haalde, ermee begon te zwaaien en die gebruikte als een zweep. De uitverkoop werd geannuleerd en de man werd gearresteerd.
Ieder jaar: handdoeken
Jaar na jaar is een van de best verkochte items op Black Friday een simpele handdoek. In 2013 verkocht Walmart 2,8 miljoen handdoeken aan dumpingprijzen, toen het best verkochte product die dag. Niet zo gek, want handdoeken zijn een noodzakelijk onderdeel van de badkamer, maar erg goedkoop zijn ze niet. Behalve op Black Friday dan, wanneer ze over de toonbank rollen aan 2 dollar per stuk. De jaarlijkse handdoekenverkoop leidde tot verschillende hallucinante taferelen: er gingen beelden rond van onder meer karren tot op de nok gevuld met handdoeken, vechtende shoppers en een vrouw die in een mand valt. Op Reddit getuigde een winkelmedewerker dat één klant meer dan 14 uur had aangeschoven om een kar vol handdoeken te kunnen aanschaffen, ook al waren er aan het eind van de dag – wanneer het een pak rustiger is – nog bergen handdoeken over.
En nu?
De laatste jaren zijn de incidenten fel afgenomen. De grote toestroom aan mensen is er nog, maar de massa’s die elkaar vertrappelen lijken gelukkig toch steeds minder deel uit te maken van de koopjesdag. De reden daarvoor is voornamelijk e-commerce. Dankzij Cyber Monday, of in sommige gevallen zelfs Cyber Week, kan je gewoon van bij jou thuis online de goedkope deals inslaan. Maar er is meer: Black Friday is niet langer een eendagsevent. Het is een weekend geworden, en als je alle online solden erbij zou nemen in de aanloop van het event, kan je bijna spreken van ‘Black November’.
Bovendien werd de manier waarop de dag georganiseerd onhoudbaar: op logistiek vlak is het bijvoorbeeld een heuse rompslomp om een stock in te kunnen slaan die de massa aan shoppers kan opvangen. Darnaast was er ook een hoop extra personeel nodig, aangezien de koopjesdag steeds vroeger begon en steeds later eindigde.
Black Friday blijft wel een traditie voor erg veel Amerikanen en uitstapjes naar Walmart maken voor veel families deel uit van het Thanksgivingsweekend. Maar taferelen zoals die van vroeger gelukkig niet meer.