De studie, die gepubliceerd werd in het vaktijdschrift ‘Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts’, beweert dat creatieve oplossingen en ideeën ontstaan tijdens een ‘mindful’ activiteit, zoals douchen. «Stel dat je vast zit met een probleem. Wat doe je dan? Waarschijnlijk niet iets hersendodend zoals verf zien opdrogen. In plaats daarvan hou je jezelf bezig met een wandeling, tuinieren of een douche», zegt professor filosofie Zac Irving in een persbericht. Hij noemt die nieuwe creativiteit tijdens een mindful actviteit, zoals douchen, ‘het douche effect’. Al enkele jaren probeert hij een studie te vinden die die hypothese onderbouwt, maar die studies mislukten steeds. Tot nu.
When Harry Met Sally
Om die hypothese dus toch maar eens te bewijzen voerde Irving samen met professor psychologie Caitlin Mills (University of Minnesota) twee experimenten uit, met twee groepen van 222 en 118 mensen. Ze vroegen elke groep om te bedenken waarvoor je een baksteun of paperclip zoal zou kunnen gebruiken. Daarna keek eerste willekeurige groep mensen een ‘boeiende’ scene van drie minuten uit de romcom ‘When Harry Met Sally’ – de bekende scène waarin Sally een orgasme faket. De andere groep bekeek een video van drie minuten van een man die was plooit: een ‘saaie’ video. Daarna vroegen ze de deelnemers om de komende 45 seconden nog extra ideeën te bedenken voor het gebruik van een baksteen of paperclip. De onderzoekers gaven die ideeën een score op vlak van originaliteit. Daarna werd gevraagd hoe vaak hun gedachten afdwaalden tijdens de taken.
Te saai
Daaruit bleek dat dwalende gedachten helpen, maar niet altijd. Die dwalende gedachten leidden vooral tot meerdere ideeën wanneer de «boeiende» video bekeken werd. Er zou volgens de studie dus een positief verband zijn tussen dwalende gedachten en meer creatieve antwoorden tijdens de ‘boeiende’ film. Wie de ‘saaie’ wasplooifilm bekeek, had minder originele ideeën.
Een ietwat ‘boeiende’ activiteit, zoals douchen, zou dus meer helpen om tot ideeën te komen, dan een ‘saaie’ activiteit, zoals verf zien drogen. In het persbericht zegt Irving nog dat het allicht moeilijk zal zijn om experimenten uit te voeren met douchen zelf – «voor duidelijke redenen» – maar ze willen het ‘douche effect’ wel verder onderzoeken, bijvoorbeeld door het effect van dwalende gedachten te onderzoeken in een meer realistische context, via virtual reality.