Meer dan zes op de tien (62%) Belgen die tijdens de lockdown actief aan het werk waren, deden dat van thuis uit. Vier op de tien (41%) deden dat voor de COVID-19 crisis uitbrak nooit. Dat blijkt uit een onderzoek door CASS Business School Londen, IESE Business School Barcelona en HR-dienstenverlener SD Worx. België scoort hoger dan het gemiddeld aantal thuiswerkers van 57% in de zes Europese landen waar het onderzoek werd afgenomen: België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Spanje, en het Verenigd Koninkrijk. Het onderzoek richtte zich op bedienden in loondienst.
Met 62% van de actieve bevolking die van thuis uit werkt, blijft België net als het Verenigd Koninkrijk (65%), Spanje (60%) en Frankrijk (59%) boven het gemiddelde van 57%. Nederland (55%) en vooral Duitsland (40%) hebben minder telewerkers voortgebracht tijdens de lockdown. In Duitsland bleef dus zo'n 60% zoals voorheen naar de kantoren van hun werkgever trekken. De verschillen zijn voor een stuk te verklaren door een andere werkcultuur, de verdeling van de sectoren (meer of minder industrie of diensten bijvoorbeeld), de impact van de crisis van land tot land en uiteraard de uiteenlopende voorzorgsmaatregelen van de plaatselijke regeringen.
Vlotte overstap naar telewerk
Het coronavirus en de lockdown creëerden uitzonderlijke werkomstandigheden en bedrijven zijn genoodzaakt om het anders aan te pakken. Voor meer dan vier op tien van de actieve Belgische bedienden is telewerken iets compleet nieuws. Een vijfde van de nog actieve kenniswerkers werkte voor de crisis occasioneel van thuis en deed op het hoogtepunt van de pandemie voltijds. Voor slechts 1% veranderde er eigenlijk niets, omdat zij ook al voor de lockdown thuis werkten. De lockdown mobiliseerde dus heel wat bedrijven en hun werknemers om over te schakelen op telewerken. Twee op de drie thuiswerkers maakten de overstap naar telewerken, iets waar ze voorheen nog nooit eerder mee in aanraking kwamen.
«De COVID-19-crisis heeft een revolutie teweeggebracht op vlak van telewerk en in veel bedrijven is de overstap soepeler verlopen dan gevreesd. Zelfs in meer traditionele industrieën en loopbanen», zegt Annelore Huyghe, professor aan CASS Business School. «Het is dan ook waarschijnlijk dat telewerken sterker ingeburgerd raakt en dat de toegenomen flexibiliteit en virtualisatie de norm worden. We zullen niet alleen meer mensen van thuis uit zien werken, maar mogelijk ook kantoorlocaties zien verdwijnen, steeds vaker online vergaderen en vermoedelijk ook minder op zakenreis gaan.»
Thuis even productief als op kantoor
Als we een kijkje nemen naar wat telewerken met de werktijd doet, dan blijkt dat voor de overgrote meerderheid niets is veranderd. Zo'n 67% van de Belgische bedienden besteedt evenveel tijd per dag aan hun werk als voorheen. Zo'n 11% geeft aan meer te werken dan gebruikelijk, met een gemiddelde toename van bijna anderhalf uur per dag (1 uur en 24 minuten). Een op vijf respondenten (22%) werkt minder dan voor de lockdown, samen goed voor gemiddeld twee en een half uur (2 uur en 36 minuten) minder per dag. De uitersten liggen in Nederland, waar een kwart (24%) dagelijks gemiddeld drie uur en achttien minuten minder zou werken en in Spanje, waar 14% aangeeft dagelijks bijna twee uur (1 uur en 54 minuten) meer te werken.
Een eenduidige verklaring voor die schommelingen is er niet. Het feit dat er tijdens de lockdown minder werk was, kan een rol spelen: ook mensen die nog op bedrijf of kantoor aan de slag waren, besteedden gemiddeld 18 minuten minder per dag aan hun job. Wennen aan de nieuwe omstandigheden kan er ook mee te maken hebben. Bedienden die voordien nooit met telewerken te maken hadden, werkten dagelijks tot zo'n 42 minuten minder. Bij hen die het voor de crisis al soms deden, ligt dit op 30 minuten per dag. «Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat het huidige, wijdverspreide telewerken anders' is», merkt professor Jeroen Neckebrouck van IESE Business School op. «Het gaat niet om vrijwillige keuze voor een of enkele dagen per week, maar een plots opgelegde en langdurige situatie.»