Waarom duurzaam reizen?
Reizen heeft op vele vlakken een positieve impact. Het zorgt voor jobcreatie, het motiveert regeringen om hun cultureel erfgoed en natuurparken te beschermen en kan op persoonlijk vlak een verrijking zijn. Onze wanderlust heeft helaas ook een keerzijde. De toeristische sector is goed voor ongeveer 8% van de wereldwijde CO2-uitstoot, de helft van die uitstoot wordt veroorzaakt door vervoer. Daarnaast zet toerisme geregeld druk op de voorraad aan natuurlijke grondstoffen en op de lokale fauna en flora. Beleidskeuzes, maar zeker ook individuele keuzes kunnen een verschil maken.
Waar gaat de reis naartoe?
Een duurzame bestemming kan je op verschillende manieren invullen. Reizen in eigen land is vanwege het beperkte transport per definitie een meer duurzame keuze dan pakweg vliegen naar New York (goed voor 2 ton CO2-uitstoot per persoon). De goede vuistregel is met andere woorden: hoe dichter, hoe beter. Maar er zijn ook andere parameters. Zo is het beter om één keer per jaar op een verdere bestemming te blijven, dan vier keer per jaar te vliegen naar Berlijn. Transport blijft het meest vervuilende onderdeel van toerisme. Daarom is een duurzame bestemming per definitie ook eentje die je idealiter bereikt met het openbaar vervoer (trein, bus). En tot slot zijn er ook ‘groene landen’ die een kleinere uitstoot kennen. Dat zijn niet noodzakelijk de Scandinavische landen die doorgaans als ‘ecologisch’ beschouwd worden. Die landen, net zoals de meeste westerse landen, putten nog steeds aan een te stevig tempo onze natuurlijke bronnen uit. De ‘Sustainable Development Index’, die rekening houdt met de menselijke ontwikkeling (onderwijs, inkomen) én de overconsumptie van natuurlijke bronnen, noemt eerder Costa Rica, Cuba en Sri Lanka de meest duurzame landen van onze planeet.
Welke landen zijn treinproof?
De meeste citytrips in Europa zijn doenbaar met de trein. In Londen, Amsterdam, Parijs en Keulen sta je onder de drie uur vanuit Brussel. Wie richting de zon wil, kan in zo’n vijf uur reizen vanuit onze hoofdstad naar Valence (3u41), Avignon (4u12), Marseille (5u12), Aix-en-Provence (4u41) of Nantes (4u41). Vanuit Parijs raak je op 7 uur tijd naar Barcelona of Milaan. Ook Oostenrijk, Duitsland, Zwitserland, Italië en Portugal staan gekend als plekken met een goed uitgerust bus- en treinnetwerk.
Hoe herken je een duurzaam verblijf?
Ecolodges en ecohotels zijn in opmars. Die toeristische verblijven zijn doorgaans gebouwd uit gerecycleerd materiaal en uitgerust met groene energie en natuurlijke waterbronnen. Ze zijn lokaal ingebed en hebben een minimale impact op hun omgeving. Dat zijn uiteraard de meest groene verblijven die er zijn, maar toegegeven: gemakkelijk vindbaar (en goedkoop) zijn ze niet. Daarom kan je ook zelf gemakkelijk de ‘check’ doen of een verblijf duurzaam is. Enkele vragen die je jezelf kan stellen zijn: is het verblijf voorzien van groene stroom? Maken ze gebruik van lokale/biologische producten? Recycleren of sorteren ze? Is het gebouw geïsoleerd? Nemen ze initiatieven tegen verspilling? De meest duidelijke aanwijzing is een (onafhankelijk) groen certificaat. De internationale organisatie ‘Green Key’ is veruit het bekendste keurmerk. Maar ook Green Globe, Travelife en Earth Check geven onafhankelijke groene labels.
Hoe maak je ter plekke groene keuzes?
Ook wat je doet op reis heeft een impact op het milieu. Voedsel, drank en shopping is samen goed voor 22% van de totale uitstoot van het wereldwijde toerisme. Uiteraard moet je jezelf niet gaan uitdrogen en -hongeren voor het ‘hogere goed’. Wel kan je kiezen om lokaal te eten, dat wil zeggen de groenten en fruit die eigen zijn aan het land, en (ontbijt)buffetten te vermijden. Britse hotels alleen al zijn tenslotte ieder jaar al goed voor 79 ton aan verspild voedsel. Afval is trouwens sowieso een probleem: de Verenigde Naties schatten dat toeristen jaarlijks 1,3 miljard ton aan afval creëren, zo’n 4 à 8% van al het afval ter wereld. Vermijd dus overtollig afval waar het kan: denk aan herbruikbare waterflessen meenemen of herbruikbare totebags. Op vlak van souvenirs is het belangrijk om erop te letten of je geschenkje wel echt lokaal is. T-shirts met ‘I Love New York’ op zijn vaak gemaakt van Chinees katoen en gedrukt in Vietnam en worden pas daarna overgescheept naar de VS. Niet zo groen, dus. En een laatste binnenkopper: draag zorg voor de planeet. Respecteer de fauna en flora en blijf op de aangegeven wandel- en fietspaden.
Kan je jouw uitstoot compenseren?
Veel reisorganisaties en vliegtuigmaatschappijen bieden de optie aan op je CO2-uitstoot te compenseren. Door een bepaald bedrag te betalen, investeren zij dan in een positief, groen project. Je kan dat natuurlijk ook op eigen houtje doen door misschien één keer te vliegen, maar wel de rest van het jaar minder vlees te eten, bijvoorbeeld. Bomen planten, investeren in groene energie of duurzame ontwikkelkingen steunen, kan ook.