MOVIES. Ruben Östlund over ‘Triangle of Sadness’: «Veel van wat je in deze film ziet, heb ik zelf meegemaakt»

Sorry voor de banale vraag, maar waar haal je de inspiratie voor al die beschamende situaties?

Ruben Östlund: «Ik ben een grote bewonderaar van sociologie, en sommige ideeën komen uit sociologische experimenten. Andere zijn anekdotes die ik opgevangen heb. En heel veel heb ik zelf meegemaakt. Voor deze film ging het vaak om dingen die ik vaststel bij mezelf omdat ik sinds mijn Gouden Palm voor ‘The Square’ behandeld word als een persoon met een bepaalde status. Om één voorbeeld te geven: als ik in een chic hotel mag logeren en ’s morgens wakker gemaakt word door de poetsvrouw die haar werk wil doen, merk ik dat ik veel meer geïrriteerd ben dan ik zou willen. Daar ben ik niet trots op.»

Kun je nog een voorbeeld geven?

(denkt na) «De scène waar de jonge kerel een verlovingsring wil kopen. Je gaat naar een juwelier en die legt je een aantal ringen voor. Je vraagt hoeveel die kosten, en dat blijkt een derde van je inkomen te zijn. En dan moet je doen alsof die prijs je niet ongelooflijk choqueert. (lacht) Of de scène waar die kerel zijn jaloersheid niet in bedwang kan houden! Ik denk dat ik alles in ‘Triangle of Sadness’ op een of andere manier wel zelf beleefd heb.»

‘Triangle of Sadness’ begint in de modewereld. Je hebt zelf ooit een lijn met mannenkledij opgezet. Wat gaf je het idee om dat te doen?

«Een vriend van mij had een modelijn, ‘Velours’. Ik had een gesprek met hem over de hypocriete manier waarop de modewereld zijn collecties aan de man brengt. En ik had het idee om iets te ontwerpen en in alle eerlijkheid te verkopen, zonder enige ‘woke’ bullshit. Mijn concept heette ‘Discreet Bourgeoisie’, en waren kleren die je kocht om bij de academische bovenklasse te horen. Een soort camouflage eigenlijk. Mode dient in wezen om deel uit te maken van een bepaalde sociale groep, en ik wou de eerste zijn die daar eerlijk voor uitkomt.»

Heb je veel verkocht?

«Het probleem was dat het bedrijfje van mijn vriend niet lang daarna opgekocht is door een grotere firma, en die vonden mijn idee maar niks. (lacht) Maar ik heb toch een paar ski-jassen kunnen verkopen. Ik heb er zelf ook ergens één hangen. Ik heb er niets aan verdiend maar het was een plezant experiment.»

‘Triangle of Sadness’ is zeker je meest expliciet politieke film. Kom je uit een politiek nest?

«O ja, bij ons thuis werd de hele tijd gediscussieerd over politieke en maatschappelijke thema’s. Mijn moeder is nog steeds een overtuigde communiste, mijn vader is intussen al meer naar het centrum opgeschoven, en mijn broer is een rechtse liberaal. Dat gaf regelmatig vonken aan tafel.»

Wat vindt je moeder van ‘Triangle of Sadness’?

«Ze vindt alles wat ik doe geweldig. Ik zou naturalistische extreemrechts propaganda mogen maken, en ze zou nog zeggen dat het fantastisch is. Ze is mijn grootste fan.» (lacht)

Is het toeval dat je net Woody Harrelson hebt gekozen voor de rol van de marxistische cruisekapitein? Hij staat bekend om zijn socialistische sympathieën.

«Dat heb ik pas ontdekt toen ik Woody leerde kennen. Maar wil je iets interessants weten? In het script heb je dat zinnetje ‘Stop met zeveren en betaal je belastingen!’ Oorspronkelijk moest de kapitein dat zeggen, maar Woody weigerde pertinent om die woorden uit te spreken. Dat verbaasde me enorm, want als linkse Scandinaviër heb ik een gezond vertrouwen in de staat. Voor mij vertegenwoordigt de staat ons allen. Maar hij ziet de staat als een corrupte instelling die gemanipuleerd wordt door lobbyisten. Dus heb ik dat zinnetje maar aan de Russische oligarch gegeven.»

Triangle of Sadness ***

Een koppel jonge fotomodellen reist mee met een exclusieve cruise voor steenrijke mensen, en daar loopt vanalles mis. De Zweedse regisseur Ruben Östlund heeft tot nu toe zijn reputatie gebouwd met fijn geobserveerde tragikomedies die de westerse mens in zijn hemd zetten. Ook ‘Triangle of Sadness’ heeft de ambitie om te tonen hoe kleingeestig, hypocriet en zelfzuchtig we vaak zijn. Deze keer ruilt Östlund zijn scalpel en naalden echter geregeld in voor een onvervalste voorhamer. Misschien heeft hij die ook nodig omdat hij een massief doelwit voor ogen heeft: de machtsverhoudingen tussen arm en rijk. Alleen lijkt het soms alsof hij op goed geluk om zich heen zwaait, wat een heel ongelijke zak vol gênante situaties oplevert. Het goeie nieuws is dat ‘Triangle of Sadness’ wel vaak genoeg raak treft en op zijn minst een handvol scènes bevat die je niet licht zult vergeten. Eén waarschuwing: neem een kotszakje mee, want de zee wordt bij momenten heel woelig

‘Triangle of Sadness’ speelt vanaf woensdag in de zalen.