MOVIES. Ozon omarmt Fassbinder in ‘Peter von Kant’: «De jaren 1970 was een tijd van grote creativiteit en vrijheid»
In het romantische drama ‘Peter von Kant’ neemt de Franse veelfilmer François Ozon (‘8 Femmes’) een klassieker van zijn grote idool Rainer Warner Fassbinder onder handen. En hij maakt van de vrouwelijke hoofdfiguur een man. Een passionele en hatelijke filmmaker die verdacht veel op Fassbinder zelf lijkt bovendien.
Foto C. Bethuel, kleine foto: AFP / J. Macdougall
Par Ruben Nollet
De ondertitel van Fassbinders origineel ‘Die bitteren Tränen der Petra von Kant’ luidt ‘Een geval van ziekte’. Past die ook bij jouw versie?
François Ozon (kleine foto): «Ik denk het wel. Passie kan een vorm van ziekte zijn. Je verliest je verstand, je denkt niet meer helder, je wordt onredelijk. Daarom heeft passie ook een tragische kant. En in de ogen van de buitenwereld ziet die er vaak grotesk uit. Liefde is gelukkig iets anders.»
‘Peter von Kant’ speelt zich net als Fassbinders film af in 1972. Heb je nooit overwogen om hem naar de 21ste eeuw te vertalen?
«Ik voelde dat het verhaal vandaag niet zou werken. Niemand zou aanvaarden dat een filmmaker zich zo grof gedraagt. Het publiek zou meteen denken aan #MeToo, en daar had ik geen zin in. Los daarvan hou ik ook van de jaren 1970. Het was een tijd van grote creativiteit en vrijheid. De filmwereld was toen minder geobsedeerd door commerce, en regisseurs konden met een heel radicale en politieke blik naar de samenleving kijken. Veel van mijn favoriete filmmakers waren toen aan het werk, zowel in Europa als in Amerika.»
Had je liever in die tijd geleefd en gewerkt?
«Toch niet. Ik hou van mijn leven. Ik heb de creatieve vrijheid die ik wil. Ik heb het geluk gehad dat ik een paar films heb kunnen maken die in de smaak vielen, zoals ‘8 femmes’. Daardoor kan ik iets maken zoals ‘Peter von Kant’. Ik weet heel goed dat deze film geen miljoen mensen zal lokken. Dit is geen blockbuster. Ik wil ook niet nostalgisch doen over de jaren 1970. Tenslotte waren de regisseurs van toen vaak zelf nostalgisch naar de jaren 1950.» (lacht)
Er zit veel van Fassbinders eigen leven en persoonlijkheid in ‘Die bitteren Tränen der Petra von Kant’, waar jouw film op gebaseerd is. Zou jij het aandurven om je gebreken en kleine kantjes zo meedogenloos tentoon te spreiden?
«Dat is totaal niet mijn ambitie. Mijn plaats is achter de camera. Ik ben enorm gesteld op mijn privacy. Fassbinder was een exhibitionist. Maar hij was ook een heel goeie acteur. Hij had vaak weinig middelen om zijn films te maken, en dus nam hij geregeld zelf een rolletje voor zijn rekening als hij er geen acteur voor vond. Ik heb het geluk dat ik altijd een beroep kan doen op goeie acteurs, en dat ik mezelf dus veilig achter mijn cast kan verstoppen. Maar ik weet wel dat bepaalde elementen uit mijn films een belletje doen rinkelen bij de mensen die me goed kennen.»
Net als Peter von Kant in de film was Fassbinder berucht om zijn opvliegende karakter en soms wrede gedrag op de set. Denk jij tijdens de opnames nooit «Nu ben ik te ver geweest»?
«Nee. Ik denk niet dat ik een bullebak ben. Ik hou niet van conflict op een set. Ik geloof veel meer in samenwerking. Ik wil mijn acteurs niet verraden of bedriegen. Als we een vrijscène draaien, leg ik bijvoorbeeld altijd heel goed uit hoe ik het wil aanpakken, en dan hou ik me daar ook aan. Sommige regisseurs laten graag hun macht gelden omdat ze denken dat acteurs dan beter werk zullen leveren. Dat vind ik onzin. Acteurs hebben dat niet nodig. Het zijn intelligente mensen. Al zijn er ook die graag hebben dat je hen met harde hand regisseert. Masochisme is acteurs niet vreemd, en als ze willen dat ik hen sadistisch behandel, dan kan ik dat ook wel.» (lacht)
Peter von Kant ***
Je hoeft de iconische Duitse filmmaker Rainer Werner Fassbinder (‘Querelle’, ‘Berlin Alexanderplatz’) niet te kennen om ‘Peter von Kant’ te appreciëren, maar het kan zeker geen kwaad. Regisseur François Ozon trekt de autobiografische ondertoon van Fassbinders originele film/theaterstuk ‘Die bitteren Tränen der Petra von Kant’ (toen met een vrouwelijke hoofdfiguur) helemaal naar het voorplan. Op sommige momenten lijkt hoofdacteur Denis Ménochet zelfs een kloon van de cineast. Ménochet duikt met overgave in de rol van een succesvolle filmmaker met een gigantisch ego die zijn personeel en familie afblaft en zich helemaal verliest in zijn vlammende liefde voor een jonge acteur. Zowat de hele film speelt zich af in één ruimte, wat ‘Peter von Kant’ een claustrofobisch gevoel geeft. Tegelijk blaast Ozon in zijn versie al het duffe literaire stof van de originele dialogen weg en pompt er een pak meer energie in. ‘Peter von Kant’ blijft nog steeds toneelmatig maar hij is daarom niet minder herkenbaar.
