Hoe lang ben je al een fan van het noir-genre, die donkere Amerikaanse misdaadboeken- en films?
Wat vind je zo aanlokkelijk aan het genre?
«Net zoals horror legt noir rauwe morele vraagstukken bloot. Die verhalen zijn een soort parabels. En ik hou van het feit dat die films de tijd weerspiegelen waarin ze gemaakt zijn. Toen Robert Mitchum erin meespeelde, zag je angsten van het Amerika van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Een film als ‘The Long Goodbye’ met Elliot Gould gaat dan weer meer over het Amerika na Vietnam. Noir en horror zijn zeer gevoelig voor wat er gaande is in de wereld op dat moment.»
Dit is een verhaal over bedrog en oplichterij. Wat zegt dat over onze wereld van vandaag?
«Je kunt niet ontkennen dat waarheid en illusie vandaag ons leven bepalen. En we mogen niet vergeten dat we dat zelf in de hand hebben. Illusies werken maar omdat we zo goedgelovig en afhankelijk zijn. Dit moest in elk geval een film over vandaag zijn, ook al speelt hij zich af in de jaren 1930. En de vervagende scheidingslijn tussen waarheid en fictie maakt daar deel van uit.»
‘Nightmare Alley’ gaat over een man, Stan, die zijn brood wil verdienen met illusies creëren voor een gewillig publiek. Herken je jezelf in zijn ambitie?
«Ik heb het altijd al moeilijk gehad met het idee van succes. Voor mij leidt de Amerikaanse Droom vooral tot nachtmerries. Dat wou ik ook weergeven in deze film. In wezen gaat ‘Nightmare Alley’ over een personage dat de hele tijd op het punt staat om alles te verliezen. Hij is voortdurend in gevaar. En de reden is dat hij enkel leugens vertelt. Daarom probeer ik altijd naar een bepaalde waarheid te streven en niet aan mijn succes of carrière te denken. Maar ik weet heel goed wie Stan is, want we zijn allebei vertellers. Ik ken alle vragen die hij zichzelf stelt.» (
Stan is het centrale personage, maar hij wordt heen en weer gesleurd tussen drie vrouwen. Hoe zie je hun rol?
«Het zijn niet alleen drie vrouwen maar ook drie vaderfiguren. Wat de vrouwen betreft, wilden mijn co-scenarist Kim Morgan en ik drie archetypes. Toni Collette speelt de humanistische, warmhartige, aardse vrouw. Rooney Mara is het onschuldige meisje. En Cate Blanchett is de femme fatale. En Kim wou absoluut dat die drie vrouwen hem zouden overleven en slagen waar hij faalt. Het moesten echte geloofwaardige vrouwen zijn die niet gestraft of verdoemd zouden worden omdat ze een relatie hebben met Stan.»
‘Nightmare Alley’ ziet er fantastisch uit. Hoe heb je de beeldvoering aangepakt?
«Een van de beslissingen die ik heb genomen, is om de camera te gebruiken als een soort getuige. Daarom staat ze bijvoorbeeld bijna nooit hoog. Het is zowat altijd het standpunt van een kind. En ook even nieuwsgierig als een kind, alsof ze over de schouder van de personages wil meekijken. Ik breng de personages ook langs achteren in beeld. Dat is voor mij het geheim van een mooie film, dat je visuele ideeën altijd in dienst stelt van het verhaal en de personages. Daarom lijkt het bijvoorbeeld ook alsof je in het hout in het kantoor van de psychiater inktvlekken kan ontwaren, een soort rorschachtesten. Alles ziet er piekfijn uit, maar er hangt een bepaalde spanning.»
Nightmare Alley *****
Is Guillermo del Toro volwassen geworden? Begrijp me niet verkeerd, zijn films zijn altijd al behoorlijk diepzinnig geweest, met aandacht voor mature thema’s. Doorgaans zaten die echter verweven in fantastische werelden of bloederige gruwel, en vaak keken we mee door de ogen van een kind. Niet zo in ‘Nightmare Alley’, het verhaal van een zwerver (rol van Bradley Cooper) die in het verarmde Amerika van de late jaren 1930 een job vindt bij een rondreizend circus. Daar ontdekt hij een gave om mensen voor de gek te houden, maar zijn honger naar succes blijkt groter dan gezond voor hem is. Laten we niet rond de pot draaien: Del Toro’s bewerking van de noir-roman van William Lindsay Gresham uit 1946 is een vlekkeloze film, overdonderend in zijn aangrijpende schoonheid, meeslepend in zijn dubbelzinnigheid en perfect gecast. Het verhaal mag dan wel Cooper vol in de schijnwerpers zetten, uiteindelijk zijn het de vrouwen (Cate Blanchett, Rooney Mara, Toni Collette) die de diepste indruk nalaten. Huiveringwekkend mooi.
