Zou je het hoofdpersonage in ‘Anatomy of a Fall’ simpelweg kunnen vervangen door een man?
Justine Triet ( foto klein): «Nee, het gaat hier wel degelijk om het proces van een vrouw. Mijn idee was om haar in de beklaagdenbank te zien. Er zijn onvoldoende bewijzen om te weten of Sandra, het hoofdpersonage [vertolkt door de Duitse actrice Sandra Hüller, nvdr.], haar man vermoord heeft of niet. Dus bijt de openbare aanklager zich vast in haar levensstijl, haar seksualiteit en ook het feit dat ze in het huwelijk meer plaats durft in te nemen dan haar man. Bovendien is ze schrijfster, wat betekent dat haar werk ontleed wordt om de gaten in het onderzoek in te vullen. Ook al gaat het om fictie. Het is haar hele identiteit die voor de rechter komt.»
Sandra is niet noodzakelijk beminnelijk. Raken we dat soort complexe vrouwelijke personages intussen gewoon?
«Absoluut. Je ziet ze ook steeds vaker opduiken in verhalen. Maar je moet toegeven dat het in het verleden vooral mannen waren die zulke rollen toebeeld kregen. Ik zou een hele resem series kunnen opsommen waar de mannelijke hoofdfiguur in wezen een monster is maar die toch sympathiek gevonden wordt. Denk maar aan ‘The Sopranos’ of ‘Mad Men’. Ongelooflijk sterke series, maar het was niet mogelijk om zoiets te maken met een vrouwelijk hoofdpersonage. Dat begint te evolueren. We raken complexe vrouwelijke karakters stilaan gewoon. De manier waarop we naar de wereld kijken, is aan het veranderen. Maar we zijn er nog lang niet.»
‘Anatomy of a Fall’ heeft een dubbelzinnig einde. Was dat altijd de bedoeling?
«Ja, van bij het begin. Ik wist dat ik een film wou waar je op het einde geen duidelijk antwoord zou hebben. Dat is tenslotte het uitgangspunt, dat je niet alle informatie hebt en al zeker niet alle beelden. Daarom wou ik bijvoorbeeld ook geen flashbacks in de film. Die heb je ook niet in het echte leven. Het grappige is dat de mensen die de film gezien hebben heel uiteenlopende meningen hebben over dat einde. Sommigen vinden het heel duidelijk, anderen totaal niet. Iedereen heeft zijn eigen idee.»
Eén van de sterkste scènes is een lange ruzie. Wou je ook iets vertellen over huiselijk geweld?
«Die scène is heel belangrijk. Het is een emotionele climax waar de vrouw niet noodzakelijk het beste uitkomt. Tegelijk is het speciaal, want de man is wel degene die beslist om de woordenwisseling stiekem op te nemen. Je kunt je afvragen of hij haar niet in de val probeert te lokken. Ik wou iemand in beeld brengen die niet perfect is, en daar sluit die scène bij aan. Sandra heeft onmiskenbaar een gewelddadig kantje. Cruciaal is ook dat we enkel horen wat er gebeurt. We zien het niet. Dat vertroebelt ons idee van die scène nog meer. Je kunt die situatie onmogelijk samenvatten in één zin of één analyse.»
Sandra is een Duitse vrouw die zich in het Engels verdedigt voor een Franse rechtbank. Wat voegen al die talen toe aan het verhaal?
«Het maakt alles des te lastiger voor haar. Daardoor heeft ze het moeilijker om zich precies uit te drukken en zich te verdedigen. Het vreselijke is dat ze het Frans niet machtig is maar dat ze toch verplicht is om haar precies voor te bereiden in die taal. Je ziet ook dat ze overschakelt naar het Engels wanneer de emotie haar te veel wordt. En dat Engels is voor haar enkel het terrein waar ze haar man ontmoette.»
Sandra’s zoon Daniel is een sleutelpersonage in de film. Waarom heb je er een slechtziend personage van gemaakt?
«Dat hebben Arthur [Harari, haar co-scenarist en echtgenoot, nvdr.] en ik al vroeg beslist. Ik wou hiaten in elk zintuig. Sandra heeft maar beperkt toegang tot de taal van het proces, Daniel is getuige maar kan niet goed zien. Als de woorden zo zwaar wegen in de hele film komt het omdat er een gebrek aan beelden is. Ik weet dat geluiden vaak een grote emotionele impact hebben op mij als kijker. Sterker dan beelden. Ik luister meer naar films dan dat ik ernaar kijk. Ik regisseer ook vaker op het gehoor dan op het zicht. Met geluid kun je bijvoorbeeld een slechte scène rechttrekken. Met beeld is dat veel moeilijker.»
‘Anatomy of a Fall’ speelt vanaf woensdag 30 augustus in de zalen, maar er zijn de komende dagen al veel avant-premières.
Review *****
Breng de verdachte binnen! Wanneer haar echtgenoot dood aangetroffen wordt voor hun berghut wordt Sandra (een verbluffende Sandra Hüller) al snel verdacht van moord. Ze neemt contact op met een bevriende advocaat om haar te helpen, maar haar lot is finaal vooral in handen van haar tienerzoon Daniel. Als je ooit ‘Victoria’ of Sibyl’ gezien hebt, weet je dat de Franse cineaste Justine Triet een talent heeft om fascinerend dubbelzinnige vrouwelijke personages te creëren. ‘Anatomy of a Fall’ gaat echter nog een pak verder dan haar vorige films. Entertainend is hij zeker, met een meeslepend rechtbankverhaal. Tegelijk heeft de film een sociologisch kantje. Hij toont het seksisme dat de openbare aanklager aan de dag legt maar ook hoe vlotjes de verdediging haar toevlucht neemt tot vooroordelen. De jonge Milo Machado Graner zet tot slot een van de sterkste vertolkingen door een kindacteur ooit neer. ‘Anatomy of a Fall’ is rijk, verrassend, veelzijdig en dan ook een oververdiende Gouden Palm.
Alles wat je echt wilt weten vind je op Metrotime.be