In Gent kregen acht scholen twee jaar lang de kans om in elke kleuterklas gezonde voeding aan te bieden met de financiële hulp van de stad. Enkele scholen boden ’s middags een gratis warme maaltijd aan. Andere kozen voor een gezond tienuurtje of het ’pimpen’ van de brooddoos. Een derde groep werkte met een kortingssysteem voor kwetsbare of voor alle kleuters. De stad betaalde verder ook voor het toezicht over de middag, zodat de veelbesproken boterhamtaks voor ouders wegviel.
Middel tegen kansarmoede
Er is een impact op verschillende vlakken, zegt Ides Nicaise van Hiva (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving, KU Leuven). De kennis van gezonde voeding bij kleuters gaat erop vooruit, de participatie in de klas neemt toe, het welbevinden stijgt en opmerkelijk: ook de aanwezigheid op school neemt in de meeste scholen toe. In het tweede jaar was de winst groter, eenmaal de kinderen de routine onder de knie hadden.
Scholen die een universeel aanbod voor alle kinderen voorzien en tegelijk schoolbreed inzetten op verschillende componenten (eetbeleving, sensibiliseren ouders, eet- en leerklimaat), hebben bovendien een duidelijk sterkere impact op armoedebestrijding. Op basis van de kosten-baten analyse van de drie scenario’pleiten de onderzoekers voor de invoering van (bijna) gratis warme maaltijden voor iedereen op school het meest aangewezen in scholen vanaf een bepaalde concentratiegraad van kansarmoede.
«Dit is wél taak van het onderwijs»
Hoe groot het probleem is van de lege brooddozen in Vlaanderen, is geen uitgemaakte zaak. «Maar dit is te belangrijk om niets mee te doen», zegt Evita Willaert, onderwijsschepen in Gent (Groen). «De minister mag dan nog zeggen dat hij maaltijden geen taak vindt van onderwijs. Ik ben nog geen enkele leraar of directeur tegengekomen die ontkent dat een gevulde maag belangrijk is om tot leren te komen.»
Ook voor schepen van Sociaal Beleid en Armoedebestrijding Rudy Coddens (Vooruit) is dit een Vlaamse - en zelfs federale - taak. «Zeker in scholen met veel kwetsbare jongeren en bij kleuters is een maaltijd laaghangend fruit.» Om dat doel te bereiken komt de federale of Vlaamse overheid best over de brug met subsidies van zodra de concentratiegraad voor kansarmoede hoger ligt dan het Vlaamse gemiddelde.
Internationaal gesteund
Ook de internationale literatuur reikt overtuigende argumenten aan om gezonde voeding op school te promoten en van overheidswege te subsidiëren. In de Verenigde Staten toonde een studie door de Rockefeller Foundation aan dat de baten voor de gemeenschap als geheel (in termen van gezondheid, armoedebestrijding en welvaart op langere termijn) minstens het dubbele bedragen van de kosten.
In de VS is daarom al in 2010 besloten om gratis maaltijden voor alle leerlingen te promoten in scholen waar het aantal gerechtigden groter is dan 40 procent, met subsidies van de federale overheid.
Omdat in ons land die terugverdieneffecten vooral het federale en gemeenschapsniveau ten goede komen, vindt de lokale overheid dat het logisch om de kosten te delen met Vlaanderen en de federale overheid.
Alles wat je echt wilt weten vind je op Metrotime.be