WHAT ABOUT... De opvangcrisis? «Er is te weinig plaats, zelfs voor minderjarigen»

Vorige week, in de nacht van dinsdag op woensdag, hebben volgens Vluchtelingenwerk Vlaanderen 21 minderjarige vluchtelingen tussen 16 en 18 jaar oud de nacht op straat moeten doorbrengen, doordat ze geen plaats vonden in het overvolle netwerk van Fedasil, het federaal agentschap dat instaat voor de opvang van asielzoekers. Iedereen sprak scha en schande over deze schrijnende realiteit, maar de gezinnen met kinderen die op straat moeten slapen zijn maar het topje van de ijsberg. Een symptoom van de zoveelste asielcrisis in ons land. En met de winter op komst vrezen de hulporganisaties dat de situatie enkel zal verergeren.

De cijfers van het aantal aanvragers om internationale bescherming lopen hoog op. Bovendien heeft ook een verhoogd aantal minderjarigen zich aangemeld in ons land. Hierdoor is er een langere wachttijd voor de toewijzing van een voogd en een vertraging in het opstarten van het leeftijdsonderzoek in geval van twijfel over de minderjarigheid.

«Het beschermingssysteem voor minderjarigen vertoont zorgwekkende capaciteitstekorten, waardoor ook zij op straat belanden. Dit is uitermate alarmerend», waarschuwde Tine Claus, directeur van Vluchtelingenwerk Vlaanderen.

Fedasil werkt met een systeem waarbij kwetsbare groepen zoals minderjarigen, vrouwen en families voorrang krijgen. De alleenstaande mannen die overblijven, moeten vaker op straat slapen aan het aanmeldcentrum Klein Kasteeltje. Sinds vorige winter slapen soms tot wel honderden mensen op straat rondom het Klein Kasteeltje. Het gaat ook om kinderen, niet-begeleide minderjarigen en families.

Dit zijn de mogelijke oplossingen

De hulporganisaties Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Artsen Zonder Grenzen, Samusocial, Dokters van de Wereld en CIRÉ hebben midden september een stappenplan met concrete maatregelen voorgesteld. Het plan met de ironische naam ‘Ceci n'est pas une crise’ is ondertekend door een vijftigtal organisaties die in heel België op het terrein de asielcrisis met lede ogen aanzien.

1. Er is samenwerking tussen de verschillende overheden nodig. «Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor kan deze crisis niet alleen het hoofd bieden, er is gecoördineerde samenwerking nodig tussen de verschillende overheden», benadrukte Claus.

2. Hotels en/of leegstaande vakantieoorden moeten beschikbaar gesteld kunnen worden aan asielzoekers. Vluchtelingenwerk Vlaanderen vroeg eerder ook al om de federale crisisfase van het nationaal rampenplan af te kondigen, zodat extra gebouwen opgevorderd kunnen worden.

3. Er is dringend meer mankracht nodig. Door de federale crisisfase van het nationaal rampenplan af te kondigen kan bijvoorbeeld ook personeel van Defensie ingezet worden. «Je kan perfect personeel opvorderen, zodat dat personeel tijdelijk kan ingezet worden in afwachting van definitief personeel», aldus Claus. Fedasil lijkt op dit vlak te werken aan een oplossing: het agentschap krijgt er op korte termijn 150 personeelsleden bij. Die personeelsleden worden vrijgemaakt via andere overheidsdiensten.

4. De asielaanvraag moet vergemakkelijkt worden, met een prioritaire behandeling voor asielzoekers uit landen met een hoge erkenningsgraad. «We willen dat hun procedures versneld behandeld worden binnen een termijn van twaalf weken», verklaarde David Vogel van Artsen Zonder Grenzen.

Ook de groene regeringspartijen Groen en Ecolo schoven onlangs een pakket noodmaatregelen naar voren voor de opvang van asielzoekers. Concreet vragen de groenen om de opvang van kwetsbare asielzoekers in hotelkamers te overwegen. Daarnaast wil Ecolo-Groen een evenwichtig spreidingsplan over de lokale besturen, zodat alle gemeenten een bijdrage leveren, en moet de federale fase van het crisisbeheer worden afgekondigd. Op die manier kan Defensie de asiel- en migratiediensten ondersteunen. Tot slot vraagt de fractie een tijdelijk verblijfsstatuut voor mensen uit landen waarvoor terugkeer momenteel onmogelijk is, zoals Afghanistan. Dat moet ervoor zorgen dat de uitstroom uit het opvangnetwerk vlotter verloopt.