Vias vergeleek het Belgische systeem om verkeersrecidivisten op te volgen met die van andere landen. «De hoofdconclusie is dat België achterophinkt als het gaat over opvolgen en straffen van zogenaamde lichte verkeersovertredingen», luidt het. Het gaat om overtredingen waarvoor de bestuurder niet rechtstreeks voor de rechtbank moet verschijnen, zoals lichtere snelheidsovertredingen, rijden onder invloed met een alcoholgehalte tussen de 0,5 en 0,8 promille, het gebruik van de gsm achter het stuur of rijden zonder gordel. «Het zijn allemaal overtredingen die meestal met een boete afgehandeld worden, zonder rekening te houden met eerdere veroordelingen», zegt Vias.
Recidive
Tegelijk telt België meer verkeersdoden dan het Europese gemiddelde (56 tegenover 51 doden per miljoen inwoners). En terwijl de mortaliteit in het verkeer in vijftien jaar bijna gehalveerd is, zakt ons land verder weg op de Europese ranglijst.
Dat bestuurders bepaalde overtredingen kunnen blijven begaan, speelt daarbij een rol, volgens Vias. «De link tussen recidiveren en een verhoogde ongevalsbetrokkenheid is al verschillende keren aangetoond. Het is dus nodig om herhaalde overtredingen systematisch op te volgen.»
Hybride systeem
Daarom is het instituut voorstander van een rijbewijs met punten om lichtere overtredingen systematisch op te volgen. Het pleit er wel voor om maar tot een zekere hoogte automatisch maatregelen te verbinden aan het systeem, zoals rehabilitatiemaatregelen, het verval van het recht tot sturen, of een evaluatie van de rijgeschiktheid. Vanaf «een bepaalde drempel aan overtredingen of punten» blijft een gerechtelijke beoordeling «het meest geschikt in de huidige Belgische context», zegt Vias.
«Wanneer er meer en ernstigere overtredingen worden gepleegd, neemt de mate van automatisering af en neemt de mate van personalisering toe. Deze gecombineerde aanpak maakt gerichte en gepersonaliseerde maatregelen mogelijk zoals tussentijdse waarschuwingen en andere educatieve maatregelen, vooraleer over te gaan naar zwaardere straffen», legt Vias uit. «Een gecombineerd systeem biedt dus veel mogelijkheden, zowel op het vlak van educatie als op het vlak van sancties. Een soortgelijke ’hybride’ aanpak bestaat al in Groot-Brittannië.»
In 2018 afgevoerd
Het is niet de eerste keer dat Vias zich over het rijbewijs met punten buigt. In 2018 concludeerde het instituut nog dat het niet aangewezen was om het systeem onmiddellijk in te voeren, omdat de pakkans in België te laag was. Toenmalig mobiliteitsminister François Bellot (MR) greep die studie aan om een mogelijk rijbewijs met punten af te voeren.
Georges Gilkinet (Ecolo), federaal minister van Mobiliteit, laat weten dat de uitdaging om de verkeersveiligheid te verbeteren een absolute prioriteit is. «Daarom werk ik samen met mijn federale en gewestelijk collega-ministers aan concrete en doeltreffende maatregelen». «We werken hier met de hele regering aan, want België is een van de weinige landen in Europa dat nog geen rijbewijs met punten heeft. Uiteraard zal de studie van Vias hierover meegenomen worden in onze overwegingen», besluit de minister.