Het druggebruik achter het stuur blijft «schrikbarend hoog», stelt Vias. Vijf procent van de 6.000 bevraagde bestuurders geeft toe in de afgelopen maand gereden te hebben nadat ze drugs hadden gebruikt. Ook hier piekt Brussel (11 %), gevolgd door Wallonië (6 %) en Vlaanderen (4 %).
Vooral jongeren
Vooral bij de jongere bestuurders zijn drugs populair: 14 % van alle bestuurders tussen 18 en 34 jaar geeft toe maandelijks minstens één keer onder invloed van drugs achter het stuur te kruipen. Bij de 35- tot 54-jarigen rijdt 4 % maandelijks na het gebruik van illegale drugs, bij de bestuurders ouder dan 55 jaar is dat minder dan 1 %.
Cannabis blijft de meest populaire drug. Voor cannabis geldt, net zoals voor alle andere drugs, nultolerantie. Ook enkele uren na een joint kan je nog positief zijn op een speekseltest, aldus Vias. Andere vaak voorkomende drugs zijn synthetische drugs (MDMA, XTC, amfetamines en cocaïne).
Pakkans stijgt
De pakkans is vier keer groter geworden dan 10 jaar geleden. In 2013 werden 3.394 bestuurders betrapt tijdens een drugscontrole. In de eerste jaarhelft van 2022 liepen 6.501 bestuurders tegen de lamp. De komende jaren wordt het aantal speekseltests verder opgedreven naar minstens 100.000 per jaar.
Lachgas
Lachgas blijft een ernstig probleem. 7 % van de bestuurders zegt maandelijks te rijden na het gebruik van lachgas. In Brussel gaat het over 17 %, in Vlaanderen over 6 % en in Wallonië over 7 %. Vooral bij jonge bestuurders blijft het een zeer groot probleem: 18 % van de Belgische bestuurders tussen 18 en 34 jaar geeft toe maandelijks wel eens te rijden na het gebruik van lachgas. Zelfs 23 % van de jonge Vlaamse mannen geeft dit toe.
Lachgas kan voor een versuft gevoel zorgen, wat een impact heeft op het rijgedrag met de wagen. «Daarnaast kan het bijzonder afleidend voor een bestuurder zijn als andere inzittenden een lachkick hebben», aldus Vias. Lachgas kan niet met een test gedetecteerd worden. Het verkeersinstituut hoopt dat een wetsvoorstel om, zoals in Nederland, de verkoop, het vervoer en het bezit van lachgas te verbieden, snel wordt goedgekeurd.
Ook slaappillen problematisch
8 % van de Belgische bestuurders geeft aan maandelijks minstens één keer te rijden na het gebruik van slaap- of kalmeermiddelen. Het probleem is het grootst in Brussel: 17% van de bestuurders rijdt er maandelijks na het gebruik van slaap- of kalmeermiddelen, tegen 5 % in Vlaanderen en 8 % in Wallonië.
Omdat deze middelen de werking van ons brein beïnvloeden, kunnen ze ook zware gevolgen hebben op de rijvaardigheid. Vias Institute vraagt dat, net zoals in Frankrijk, bij de verkoop van deze producten op de verpakking duidelijk aangegeven wordt dat er wel degelijk een impact op je rijvaardigheid kan zijn. Het is ook belangrijk dat de voorgeschreven dosis niet wordt overschreden en het gebruik niet langer duurt dan voorgeschreven.
«Uiterst gevaarlijk»
«Rijden onder invloed van drugs is uiterst gevaarlijk, niet alleen voor jezelf maar ook voor andere weggebruikers. Daarom ben ik voorstander van een systematische controle op eventueel drugsgebruik bij verkeersongevallen. De studie van Vias toont aan hoe belangrijk dit is, aangezien rijden onder invloed een van de drie grootste oorzaken van verkeersdoden is, naast afleiding achter het stuur en overdreven snelheid», zegt federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo). Hij verdedigt het verbod op de vrije verkoop van lachgas.
Ook Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) wijst op de gevaren van drugs achter het stuur. «Rijden onder invloed van verdovende middelen, drugs of lachgas is per definitie onverantwoord. Wie in een roes achter het stuur kruipt, is niet alleen een gevaar voor zichzelf maar ook voor anderen», klinkt het in een reactie op de cijfers. Ze wijst op de Vlaamse sensibiliseringsacties rond drugsvrij rijden. «We moeten in Vlaanderen evolueren naar een cultuur waarbij geen enkele vorm van rijden onder invloed nog maatschappelijk getolereerd wordt.»