De Nederlandse denktank Questionmark ging voor het onderzoek na wat Colruyt, Delhaize, Carrefour, Aldi en Lidl vandaag al doen voor deze thematiek, door het assortiment, de winkelomgeving, de promoties en het beleid onder de loep te nemen. Die vijf supermarkten hebben in ons land een marktaandeel van 80 procent, en hebben zo «een grote impact op wat en hoe wij eten».
In de supermarkten wordt, volgens het Superlijst-onderzoek, nog te weinig moeite gedaan om het makkelijk te maken voor klanten om minder vlees en meer plantaardig te eten. Zo bevatten twee op de drie kant-en-klaarmaaltijden vlees of vis, 4 procent van de onderzochte kant-en-klaarmaaltijden is volledig plantaardig en in de folders hebben zeven op de tien onderzochte aanbiedingen vlees of vis als hoofdingrediënt.
Shift versnellen
Voor de onderzoekers laten de winkels dus nog veel kansen liggen. Zo zijn er wel interessante initiatieven om een meer plantaardig voedingspatroon te stimuleren, maar ontbreken concrete doelstellingen. «Supermarkten hebben cruciale hefbomen in handen om de shift naar meer plantaardige voeding te versnellen», zegt Heleen De Smet van Bond Beter Leefmilieu.
Al komen supermarkten nu en dan op de proppen met acties tegen voedselverspilling en voedselverlies, dan nog gaan die acties, opnieuw, niet gepaard met duidelijke definities, meetbare doelstellingen en rapportage over die doelstellingen. Delhaize is de enige keten die een actieplan heeft met deze drie elementen.
Verder moeten consumenten te vaak zelf op zoek naar duurzame producten in het assortiment. De betrokken organisaties denken daarom aan de veralgemening van een milieuscore, vergelijkbaar met de Nutriscore.
In het Superlijst Milieu-klassement zijn Lidl en Delhaize de algemene koplopers, maar eigenlijk zijn de verschillen tussen de supermarkten klein. Bottom line voor de onderzoekers is dat elke supermarkt nog «erg veel ruimte voor verbetering» heeft. «Als we de beste praktijken van alle supermarkten zouden bundelen, zetten we meteen een grote stap voorwaarts», zegt Rikolto-woordvoerder Jelle Goossens.