«Wanneer betogers de straat optrekken, reageren politici vaak via Twitter en Facebook», legt onderzoeker Ruud Wouters uit. «In totaal analyseerden we 142.596 tweets en 36.323 Facebookposts. Kristof Calvo (Groen) reageert online bijvoorbeeld vaak positief, Theo Francken (N-VA) dan weer kritisch.»
Honderd betogingen
In totaal analyseerden wetenschappers van de Onderzoeksgroep Media, Middenveld en Politiek tienduizenden Facebook- en Twitterreacties van 236 Vlaamse politici. Zij waren tussen 2017 en 2019 actief in het Vlaamse of federale parlement, als partijvoorzitter of minister. De «posts» kwamen er naar aanleiding van meer dan honderd betogingen die in die periode plaatsvonden in Brussel en ook het tv-nieuws haalden.
«Het was de tijd van de klimaatspijbelaars en de Belgische gele hesjes», gaat Wouters verder. «Men betoogde tegen de hoge brandstofprijzen, het asielbeleid en de pensioenhervorming van de regering Michel. Het merendeel van de betogingen situeerde zich in linksgeoriënteerde hoek.»
Protestgerelateerde boodschappen blijken slechts een fractie uit te maken van de socialemedia-activiteit bij politici. Zo’n 4,7 procent van de posts op Twitter en 4 procent van politici hun posts op Facebook gaan effectief over protest, «maar dat maakt die reacties niet verwaarloosbaar», aldus nog Wouters.
Twee politici op drie reageerden op zijn minst op één betoging gedurende de onderzoeksperiode en gemiddeld reageerde een politicus vijf keer op een protest. De meeste politici reageerden dus niet vaak, noch uitgebreid op protesten - al zijn er uitschieters. Vooral Kristof Calvo en Theo Francken worden door de onderzoekers beschouwd als ‘veel-reageerders’. Volgens de onderzoekers reageert Calvo veelal positief op de protesten, «hij onderstreept ze en zet ze kracht bij». Francken zou eerder cynisch reageren, zijn ongenoegen uiten over de protesten of er de draak mee steken.
Merendeel positief
Opvallend was dat meer dan de helft van de tweets van politici het thema van het protest positief benaderde. «Slechts 27 procent toonde zich kritisch en een beperkte 15 procent communiceerde neutraal over het protestthema. De meeste politici die op protest reageren, scharen zich dus achter de protesteerders. En vooral politici die betogers steunen, reageren op protest.»
Onderzoekster Luna Staes legt tot slot uit dat de politici van de uitvoerende macht, die aan de eisen van de protesteerders zouden kunnen voldoen, vaak indirect reageren op protest. «Ze communiceren op die momenten actiever over desbetreffende thema’s, zonder expliciet naar het protest te verwijzen. Allicht willen ze zo aantonen dat het onderwerp van de betoging hen na aan het hart ligt.»
Hoe politici reageren en welke toon ze aannemen, zou vooral afhangen van de kenmerken van de politicus zelf, «met voornamelijk linkse politici die zich positief uitlaten over protest», aldus nog Staes. «Kenmerken van protest - zoals gewelddadigheid - hebben weinig tot geen effect op hoe politici reageren.»