In het dossier over de terreuraanslagen van 22 maart 2016 moeten tien personen zich verantwoorden voor het Brusselse assisenhof. Een van hen, Oussama Atar, is naar alle waarschijnlijkheid overleden, zodat er op het assisenproces slechts negen beschuldigden aanwezig zullen zijn.
Voor die beschuldigden waren in de assisenzaal negen individuele glazen boxen gebouwd. Die waren volledig afgesloten en de beschuldigden konden vanachter de grote glazen ramen enkel via een strook geboorde gaten praten met hun advocaten, die voor hen moeten plaatsnemen. Ook was er een klein doorgeefluik waardoor papiertjes doorgegeven konden worden.
Op de preliminaire zitting van 12 september had de verdediging opgeworpen dat die box de rechten van verdediging schond, en in een arrest van 16 september gaf het assisenhof de verdediging gelijk en besliste het hof dat die box moest afgebroken en vervangen worden. Dat moest gebeurd zijn tegen de zitting van 10 oktober, waarop de jury moet samengesteld worden.
Niet haalbaar
In een brief laat de FOD Justitie nu weten dat die datum van 10 oktober niet haalbaar is. Wanneer de aangepaste box wel klaar kan zijn, is nog niet duidelijk. In dezelfde brief wijst de FOD er ook op dat het assisenhof er herhaaldelijk op gewezen werd, zowel in vergaderingen als in mailverkeer, dat het niet haalbaar was om de box aan te passen tegen 10 oktober.
Verschillende betrouwbare bronnen wijzen er ook op dat er in 2019 al een werkgroep van start ging om het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016 voor te bereiden. Onder meer de politiediensten, het federaal parket en de FOD Justitie namen aan die werkgroep deel. Ook het Brusselse hof van beroep was voor die werkgroep uitgenodigd maar dat hof begon pas aan de vergaderingen deel te nemen vanaf september 2021, klinkt het. Op dat moment waren al een aantal beslissingen genomen, onder meer over de box voor de beschuldigden.
«Internationaal gezichtsverlies»
Als het assisenproces over de terreuraanslagen van 22 maart 2016 moet uitgesteld worden omdat de aanpassingen aan de beschuldigdenbox niet tijdig klaar zijn, dan lijdt België internationaal gezichtsverlies. Dat zijn de woorden van meester Sébastien Courtoy, een van de advocaten van de beschuldigden. Een andere advocaat, meester Jonathan De Taye, had het dan weer over een «Belgenmop». «We moeten ons afvragen of dergelijke verregaande veiligheidsmaatregelen wel nodig zijn», klonk het ook.
«Ik denk dat de minister van Justitie en de federaal procureur ontslag moeten nemen, het proces kan duidelijk niet doorgaan op 10 oktober» zei meester Courtoy, advocaat van Smail Farisi. «We vragen ons nu allemaal af of het rond december van start gaat, of in het jaar 2030 en op de maan. We lijden hier internationaal gezichtsverlies. Ik verdedig hier iemand die al zes jaar vrij is, die vrijgesproken is voor zijn beweerde aandeel in de aanslagen in Parijs, en die hoopt dat er nu eindelijk een einde komt aan zijn ellende. En dan heb ik het nog niet over de slachtoffers, die moeten echt wel heel optimistisch zijn om nog te geloven dat er snel een proces komt.»
«Vuil spel bezig»
«Er is een vuil spel bezig tussen het ministerie van Justitie en de magistratuur», ging meester Courtoy verder. «Het ministerie probeert zich duidelijk te revancheren en het proces te saboteren. Ik zie hier een federaal magistraat lachen omdat hij weet dat er uitstel komt. Zes jaar om die prutsboxen op te stellen en nu kunnen ze zogezegd niet afgebroken worden?»
«We moeten terugkeren naar de essentie en bekijken in welke omstandigheden een proces eigenlijk zou moeten gehouden worden» zei meester Virginie Taelman, advocate van Bilal El Makhoukhi. «De voorzitter heeft er duidelijk op gewezen dat het proces in serene omstandigheden moet plaatsvinden. Ik denk dat we aan een pragmatische oplossing moeten denken zodat we op een correcte manier kunnen beginnen.»
Een uitstel van een drietal weken vormt voor de verdediging geen probleem, aldus de advocate: «Ik kan me ook moeilijk voorstellen dat het langer zou moeten uitgesteld worden. Bij de bouw van deze boxen had men alternatieven moeten voorzien, en er niet zomaar van uitgaan dat deze boxen wel zouden aanvaard worden. De vraag is ook of we wel zo’n hyperbeveiligde box nodig hebben als we alle andere veiligheidsmaatregelen bekijken die hier al gelden.»
«Andere processen hebben plaatsgevonden met veel minder veiligheidsmaatregelen en zijn ook goed verlopen», zei meester Delphine Paci, advocate van Salah Abdeslam. «Het was hallucinant om te denken dat dergelijke boxen ooit zouden aanvaard worden.»