Begin oktober had de Nationale Bank nog een korte, ondiepe recessie voorspeld, waarbij de economie zou krimpen in het derde en het vierde kwartaal van dit jaar. Maar sindsdien is gebleken dat er in het derde kwartaal toch nog 0,2 % groei was. Blijft over: het vierde kwartaal. De NBB voorspelt momenteel een minieme krimp (-0,1 %), al denkt macro-econoom Geert Langenus dat ook hier een positieve bijstelling nog mogelijk is.
In elk geval zou dat de bodem zijn: de Nationale Bank verwacht dat de economische groei in het voorjaar zal aantrekken. Dat zou gaan van +0,1 % in het eerste kwartaal tot +0,4 % eind 2023. Voor het hele jaar zou de economie dan met 0,6 % groeien. In 2024 zou dat 1,7 % worden en in 2025 1,8 %.
Geen diepe crisis
De economie heeft zich het afgelopen jaar meer robuust getoond dan verwacht, zo klonk het tijdens een persconferentie. Het ondernemers- en het consumentenvertrouwen zijn nochtans erg laag, maar dat wordt volgens de Nationale Bank niet ondersteund door concrete gegevens zoals de industriële productie en de verkopen in de winkels. «Er is eerder sprake van een vertraging van de economie dan van een grote, diepe crisis», aldus Langenus.
De economie werd vooral ondersteund door de consumptie van de gezinnen. En dat zal zo blijven, want door de indexering van de lonen - die voor heel wat mensen in januari plaatsvindt - zal de koopkracht in 2023 fors toenemen. De verwachting is dan ook dat de gezinsconsumptie hoog zal blijven. De bedrijfsinvesteringen daarentegen zouden pas in de tweede helft van 2023 weer beginnen aan te trekken.
Loonkostenstijging vormt bedreiging
De indexering van de lonen heeft wel gevolgen voor de concurrentiepositie van de Belgische bedrijven op de internationale markten. Door het systeem van automatische indexering in België, stijgen de lonen hier immers sterker en sneller dan in andere landen. Zo verwacht de Nationale Bank dat de loonkosten in België met bijna 20 % zullen toenemen tegen 2025. «Die ongezien krachtige loonkostenstijging vormt een bedreiging voor het kostenconcurrentievermogen van de Belgische economie», luidt het.
Gevaar voor concurrentiepositie
Vergeleken met de buurlanden zouden de loonkosten in 2022 en 2023 in België 5,6 procentpunt sneller toenemen dan in de buurlanden. Dat verschil zou nadien wel weer verminderen, tot 2,3 procentpunt over de periode 2022-2025, omdat de lonen nadien iets sterker zullen stijgen in de buurlanden dan bij ons.
Sneller stijgende loonkosten vreten aan de concurrentiepositie. En dat uit zich ook in de marktaandelen. In 2023 zouden de bedrijven 2,4 % marktaandeel verliezen, na 1,9 % in 2022, terwijl dat historisch gezien gemiddeld 0,8 % is. «Het verlies aan marktaandeel gaat dus drie keer sneller dan in normale omstandigheden», aldus Langenus. Ook hier zou de daling van het marktaandeel in de jaren nadien wel vertragen.
Weinig effecten op arbeidsmarkt
Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, waarschuwde voor een «aanhoudend verlies van concurrentiekracht», indien de inflatie de komende jaren niet sneller zou dalen in België dan in de buurlanden. En net rond de inflatie zijn de prognoses erg onzeker. Voorlopig gaat de Nationale Bank ervan uit dat de inflatie over haar hoogtepunt heen is en dat ze de komende jaren zal afkoelen.
De gevolgen voor de arbeidsmarkt zijn beperkt. «Er zijn tekenen dat de snelle jobcreatie van 2022 wat zal vertragen, maar er is geen enkel signaal dat de arbeidsmarkt op instorten zou staan», zo klonk het. Dat heeft onder meer te maken met de krapte op de arbeidsmarkt: bedrijven houden werknemers liever aan boord. De werkloosheidsgraad zou dan ook laag blijven, grosso modo op of net boven de 6 % van de actieve bevolking.
Toestand overheidsfinanciën «onhoudbaar»
De NBB-gouverneur herhaalde tot slot dat dat de toestand van de overheidsfinanciën op middellange termijn onhoudbaar is. «Er is een risico op een ontsporing», klonk het. De Nationale Bank verwacht de komende jaren - bij ongewijzigd beleid - begrotingstekorten van telkens zowat 5 %, de overheidsschuld zou toenemen tot bijna 112 % van het bruto binnenlands product in 2025.