In dit eerste deel van de zesde beoordelingscyclus van het IPCC, dat gebaseerd is op de meest recente wetenschappelijke inzichten en modellen, wordt de klimaatverandering beschouwd op basis van vijf scenario’s, afhankelijk van de evolutie in de uitstoot van broeikasgassen.
Ergste scenario
In het ergste geval, een sterke toename van de broeikasgasemissies (een bijna-verdubbeling tegen 2050 of 2100 ten opzichte van de niveaus van 2015), kan de gemiddelde temperatuur op aarde met 1,9 tot 3,0°C stijgen, wat tegen het einde van de eeuw zelfs kan oplopen tot +3,3 tot +5,7°C. Met andere woorden, de planeet zou in dat scenario grotendeels onleefbaar worden.
Beste scenario
In het beste scenario, met een sterke reductie van de uitstoot en een nuluitstoot tegen 2050 en een negatieve uitstoot daarna (dankzij de opslag van CO2), kan de opwarming beperkt worden tot +1,6°C tegen 2050 en +1,4°C op langere termijn. Daarmee zou de doelstelling van het Klimaatakkoord van Parijs (de klimaatopwarming onder de 2°C houden en liefst op 1,5°C) gehaald worden. «We zouden tegen het midden van de eeuw die drempel met 0,1°C overstijgen, maar die overschrijding zou slechts van tijdelijke aard zijn. In dat scenario is de kans groter dan een op de twee dat de limiet van 1,5°C niet overschreden zal worden», onderstreept klimatoloog Jean-Pascal van Ypersele (UCLouvain).
Onze contreien
Wat onze contreien betreft, concludeert het IPCC dat, ongeacht hoe sterk de opwarming van de aarde in de toekomst zal zijn, alle regio’s in Europa een snellere temperatuurtoename zullen kennen dan de globale gemiddelde toename. Ook het aantal hitte-extremen zal blijven toenemen, terwijl het aantal koudegolven en vorstdagen ongeacht de scenario’s zal afnemen.
Meer specifiek voor West- en Centraal-Europa (waartoe België behoort) voorspelt het IPCC «met een matige zekerheid» een toename van overstromingen als gevolg van intense neerslag bij een globale opwarming van 1,5°C (bij een opwarming van 2°C of meer is er een «grote zekerheid»). Voorts concludeert het IPCC met grote zekerheid dat de waargenomen toename in overstromingen van rivieren in West- en Centraal-Europa zich vanaf een opwarming van 2°C zal verderzetten.
Klimaatrampen
Elke stijging van de mondiale temperatuur met 0,5°C zal leiden tot een toename van de intensiteit en frequentie van hittegolven, hevige neerslag en periodes van droogte, waarschuwen de auteurs van het zesde IPCC-rapport. Geen enkele regio ter wereld zal ontsnappen aan de gevolgen van de klimaatverandering. De klimaatopwarming gaat ook gepaard met een groter aantal tropische cyclonen van categorie 4 en 5, de meest intense en daardoor potentieel ook de meest verwoestende.
Bovendien zal de opwarming waarschijnlijk ook het ontdooien van de permafrost versterken, net als het afsmelten van de gletsjers en het ijs van de Noordelijke IJszee. Als gevolg daarvan zal het Noordpoolgebied tegen 2050 waarschijnlijk minstens een keer in het jaar ijsvrij zijn. Als de emissies blijven stijgen, zullen oceanen en andere natuurlijke koolstofopslagplaatsen minder doeltreffend worden in het absorberen van CO2, waardoor de hoeveelheid koolstofdioxide die zich in de atmosfeer ophoopt nog verder zal toenemen, waarschuwen de wetenschappers.
Ten slotte, onderstreept het IPCC-rapport nog dat de veranderingen in de oceanen, de ijskappen en de zeespiegel de komende eeuwen tot millennia onomkeerbaar zullen zijn.