Het onderzoek van HIVA is gebaseerd op een concept dat komt overgewaaid uit Frankrijk, ‘zones zonder langdurige werklozen (ZZLW)’, en gaat uit van het recht op arbeid voor iedereen. «Het is utopisch om elke langdurig werkloze aan het werk te krijgen, maar het is wel belangrijk om die ambitie voor ogen te houden. Voor dat idee hebben we een kosten-batenanalyse gemaakt voor de overheid», zegt Nicaise. «Want om voor elke persoon individueel werk op maat te vinden, zijn subsidies nodig.»
Duur, maar rendabel
Uit de analyse blijkt dat het ZZLW-concept een relatief dure maar zeer rendabele investering is. De subsidie per werknemer van de doelgroep zou ongeveer 40.500 euro per jaar moeten bedragen, wat meer is dan de bestaande tewerkstellingssubsidies.
Maar de maatschappelijke kost van langdurige werkloosheid bedraagt op zich al 26.900 euro per persoon per jaar. Als de opbrengst voor de overheid dan minstens 13.600 euro per tewerkgestelde per jaar bedraagt, raakt de overheid al uit de kosten. Die drempel wordt vrij snel gehaald. Na drie jaar begint de overheid haar subsidie al terug te verdienen. Tegen het tiende werkjaar brengt de investering aan de gemeenschap jaarlijks zowat driemaal zoveel op als ze kost.
Lange termijn
Het onderzoek heeft rekening gehouden met langetermijn- en onrechtstreekse effecten van sociale tewerkstelling, zoals milieukosten of toegenomen koopkracht. Voorbeelden van jobs waar de langdurig werklozen in terecht zouden komen bevinden zich in sociale ondernemingen als de circulaire economie, kinderopvang, buitenschoolse opvang, het toerisme enzovoort.
«Het zijn die sociale ondernemingen die een grote meerwaarde hebben voor de hele economie», zegt Nicaise. «Die meerwaarde hebben we ook in de analyse meegenomen, en dat geeft een zeer positieve balans aan de investering.»
Professor Nicaise roept de verschillende overheden op om proactief te investeren in langdurig werklozen. «In Brussel en Wallonië is er meer animo om met deze ideeën aan de slag te gaan», zegt Nicaise. «We hopen dat Vlaanderen ook overtuigd geraakt.»