In principe komt dergelijke zware regenval in onze streken slechts om de 400 jaar voor. Maar met de stijgende concentratie CO2 in de atmosfeer en de daaruit voortvloeiende stijging van de temperaturen, zullen dit soort extreme weersomstandigheden waarschijnlijk vaker voorkomen.
Attributiestudie
Lange tijd waren wetenschappers eerder terughoudend om te zeggen dat een bepaalde natuurramp veroorzaakt was door de klimaatverandering. Ze verklaarden enkel dat natuurrampen waarschijnlijk vaker zullen plaatsvinden en dat ze ernstiger zullen zijn door het stijgende kwik. De laatste jaren is het dankzij wetenschappelijke vooruitgang echter mogelijk geworden zogenaamde attributiestudies uit te voeren. Die kunnen aan de hand van een statistische studie van waarnemingen en gegevens van klimaatmodellen nagaan in hoeverre een extreme weersgebeurtenis beïnvloed werd door klimaatverandering als gevolg van de menselijke uitstoot van broeikasgassen.
Dat gebeurde een eerste keer in 2004. Die studie ging over de hittegolf van de zomer van 2003 in West-Europa, die aan 70.000 slachtoffers het leven kostte.
Eens per 400 jaar
De overstromingen van juli 2021, waarbij in verschillende landen in totaal meer dan 200 doden vielen, zijn ook onderzocht. Dat gebeurde door 39 Belgische en internationale onderzoekers onder de auspiciën van World Weather Attribution (WWA), een instituut dat de relatie tussen extreme weersverschijnselen en klimaatverandering onderzoekt.
De studie richtte zich op de maximale dagelijkse neerslag tijdens het zomerhalfjaar in een regio in West-Europa die behalve de getroffen regio’s in het oosten van België en het westen van Duitsland ook delen van Frankrijk, Nederland, Luxemburg en Zwitserland bevat. Op basis van waarnemingen en gegevens van gedetailleerde regionale klimaatmodellen verwachten de onderzoekers dat dergelijke weersgebeurtenis zich eens in de 400 jaar voordoet in elke regio van West-Europa.
Risico neemt toe
Uit de studie blijkt verder nog dat de kans op dergelijke extreme neerslag in het studiegebied met een factor 1,2 tot 9 is toegenomen en dat de extreme neerslag met 3 tot 19 procent intenser is geworden. Dat is te wijten aan de klimaatverandering: sinds de periode 1850-1900 is de globale gemiddelde temperatuur met 1,2 graden Celsius toegenomen. Bij een verdere stijging van de globaal gemiddelde temperatuur zouden de kansen op en intensiteiten van die neerslaghoeveelheid verder toenemen.
De overstromingen vonden slechts enkele weken voor de publicatie van een rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de VN, plaats. Daarin stelden de wetenschappers dat de opwarming van de aarde zonder twijfel te wijten is aan menselijke invloed.